برنامه‌ دولت و شهرداری‌ تهران برای بهبود وضعیت بازار مسکن

به گزارش ساختمان آنلاین به نقل از همشهری آنلاین، در شرایطی که بررسی های کارشناسی از ناکامی دولت های یازدهم و دوازدهم در حوزه مسکن حکایت دارد، تحول در حوزه مسکن در اولویت تیم اقتصادی دولت سیزدهم قرار گرفت و به گفته مسئولان مربوط، با اقدام های انجام شده طی بیش از ۲ سال گذشته، نهضت مسکن سازی در کشور دوباره رونق گرفته است؛ این در حالی است که مسکن سازی از اصلی ترین رویکردهای دولت سیزدهم از ابتدای آغاز به کار بوده است و برنامه ریزی ها برای تحقق وعده ساخت چهار میلیون مسکن انجام و وارد مراحل اجرایی شده است.

کارنامه غیرقابل قبول دولت گذشته

آمارها نشان می دهد بی توجهی دولت قبل نسبت به تولید مسکن، این حوزه را با تورمی بیش از تورم عمومی روبه‌رو کرد و رشد ۸۰۰ درصدی (هشت برابری) قیمت مسکن در دولت دوازدهم شرایط بغرنجی را برای مردم در این حوزه رقم زد. براساس آمارها، متوسط ساخت مسکن در دولت گذشته به سالانه ۳۰۰ هزار واحد کاهش یافت؛ آماری که از شکست دولت قبل در تحقق سیاست های ترسیمی خود در این حوزه حکایت داشت.

دولت یازدهم در ابتدای راه، با انتقاد از پروژه مسکن مهر، طرح جامع مسکن را کلید زد و ساخت سالانه حدود یک میلیون مسکن، اعم از شهری، روستایی و نوسازی بافت های فرسوده را وعده داد، اما بررسی های کارشناسی از ناکامی در تحقق چنین وعده ای حکایت داشت؛ این در حالی است که مسئولان شهری آن دوره نیز اعتقادی به ارزان سازی شهر نداشتند و شهردار قبلی صراحتاً گفته بود که باید هزینه تهران را بیشتر کنیم تا مردم از شهر به حومه کوچ کنند.

رکورد کاهش تولید و عرضه مسکن

بررسی ها نشان می دهد دولت های یازدهم و دوازدهم رکورددار کاهش تولید و عرضه مسکن بوده اند. براساس آمارهای منتشر شده، تعداد ساخت و سازهای جدید در دولت های یازدهم و دوازدهم از حدود ۵۹۳ هزار واحد در پایان سال ۱۳۹۲، به ۳۳۶ هزار واحد در پایان سال ۱۳۹۸ رسید؛ آماری که در سال پایانی دولت دوازدهم (۱۳۹۹) نیز به روند نزولی خود ادامه داد. درواقع با توجه به کارنامه دولت قبل در حوزه ساخت و ساز مسکن، عنوان کم کارترین دولت در حوزه ساخت مسکن از سال ۱۳۸۰ تاکنون به دولت روحانی تعلق گرفت.

شکست سنگین در شاخص قیمت مسکن

عملکرد غیرقابل دفاع دولت های یازدهم و دوازدهم در حوزه ساخت و ساز مسکن در شرایطی است که آمارها نشان می دهد دولت گذشته در شاخص قیمت مسکن نیز شکست های سنگینی را در کارنامه خود ثبت کرده است؛ چراکه در این دوره افزایش بی سابقه قیمت ها مردم را با چالش های ویژه ای در این عرصه مواجه کرد.

براساس داده های آماری بانک مرکزی و وزارت راه و شهرسازی، در طول دولت قبل، در شهر تهران قیمت مسکن از متری سه میلیون‌ و ۸۰۰ هزار تومان در تابستان ۱۳۹۲، با رشد ۶۴۷ درصدی، به ۲۸ میلیون و ۳۸۹ هزار تومان در پایان بهمن ماه سال ۱۳۹۹ رسید.

کارنامه عباس آخوندی

کارشناسان معتقدند عملکرد غیرقابل دفاع دولت قبل در حوزه مسکن، بیش‌از هر چیز به دلیل رویکردهای عباس آخوندی، طی سال های ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۷ بوده است.

وی در آبان ۹۷ گفته بود: چطور وقتی بنده از لحاظ بنیادی با مسکن مهر مخالف بودم، باید به افتتاح این واحدها فکر می کردم؛ پس بنابراین افتخار می کنم یک مورد از این واحدها را افتتاح نکردم و این موضوع باعث شد، ضدرسانه ها از این موضوع حداکثر استفاده را کرده و از بنده چهره ضدمسکن مهر بسازند.

گفته می شود کاهش عرضه مصرفی و افزایش تقاضاهای مصرفی و سوداگرانه، دلیل اصلی افزایش قیمت آپارتمان بوده ‌است. در شرایطی که برآوردها در آن مقطع، از نیاز کشور به ساخت سالانه ۵۰۰ تا ۵۵۰ هزار واحد مسکونی جدید حکایت داشت، در دولت های یازدهم و دوازدهم ساخت و سازهای جدید از سالانه ۲۵۰ تا ۳۰۰ هزار واحد فراتر نرفت.

بی مهری به مسکن مهر

کارنامه ناکام دولت قبل در حوزه مسکن در شرایطی است که کارشناسان معتقدند بی مهری دولت روحانی به مسکن مهر از اصلی ترین دلایل افت شاخص ها در این حوزه به شمار می رود؛ رویکردی که پیشگام آن، عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی دولت روحانی بود. زمانی که در آبان ماه ۱۳۹۲، دولت یازدهم عملا دستور توقف طرح مسکن مهر را صادر کرد، امید بسیاری از شهروندان و به ویژه جوانان برای خانه دار شدن به یأس بدل شد؛ این در حالی بود که در زمینه تکمیل پروژه های باقیمانده مسکن مهر نیز اقدام قابل توجهی صورت نگرفت؛ آن هم در شرایطی که رهبر معظم انقلاب در شهریورماه ۱۳۹۵ طی دیدار با اعضای هیأت دولت، خواستار توجه جدی دولت‌ برای تکمیل پروژه های ناتمام مسکن مهر شدند.

تحول اساسی در رویکردهای مسکن سازی

با آغاز به کار دولت سیزدهم رویکردهای جدیدی در حوزه ساخت و ساز مسکن در دستورکار قرار گرفت و وعده ساخت چهار میلیون واحد مسکونی، امیدها برای خانه دار شدن را در جامعه افزایش داد. کلید زدن طرح نهضت ملی مسکن از اقدام های ویژه دولت سیزدهم در این حوزه بوده است. بر اساس آمارهای منتشرشده، در بیش از ۲ سال اخیر، بیش از یک میلیون و ۸۰۰ هزار واحد مسکونی در قالب طرح نهضت ملی مسکن درحال ساخت است. از سوی دیگر گفته می شود تاکنون چیزی حدود ۳۱۰ هزار واحد مسکونی هم به متقاضیان تحویل داده شده است.

تلاش برای ثبات در بازار مسکن

دولت سیزدهم با برنامه ریزی چندوجهی برای ساخت مسکن و کنترل قیمت ها در این عرصه، درحال برداشتن گام های مؤثری در این حوزه است. مسئولان مربوطه براین اعتقادند که راهبردهای در پیش گرفته شده از سوی دولت، چه در حوزه ساخت و چه در حوزه تسهیلات و… ثبات در بازار ساخت و ساز و آرامش نسبی در بازار قیمت ها را به دنبال داشته است. بر این اساس دولت سیزدهم توانسته در بخش های تامین زمین، ساخت مسکن، تامین خدمات زیربنایی و روبنایی شهرهای جدید و نوسازی بافت های فرسوده گام های قابل توجهی را در مسیر رونق بردارد.

تشکیل قرارگاه جهادی مسکن در تهران

ارزان سازی مسکن از دیگر رویکردهایی بوده که نه تنها مدنظر دولت سیزدهم قرار داشته، بلکه شهرداری تهران نیز در حال برداشتن گام های مؤثری در این زمینه است.

علیرضا زاکانی، شهردار تهران در همین خصوص معتقد است که از طریق تکالیف بند ۲۱ ماده ۵۵ برای ما تکلیف شده که مسکن برای متوسط عناصر جامعه بسازیم و با ایده هایی که دنبال می کنیم شهر تهران را می خواهیم برای مردم مطلوب کنیم.

بر همین اساس هم بود که شهرداری تهران قرارگاه جهادی مسکن را راه اندازی کرد. این قرارگاه با مدنظر قرار دادن شاخص مسکن؛ پیشران اقتصاد کشور دستورکارهای متنوعی را در اولویت قرار داد که عبارت است از: مدیریت هماهنگ و همکارانه و مانع زدایی از همه فرایندها، به حداقل رساندن زمان و حذف فرایندهای موازی و زائد برای صدور مجوزهای لازم برای تولید مسکن در شهر تهران، در اولویت قرار دادن و به کارگیری همه ابزارهای مورد نیاز برای سرعت بخشی به نوسازی بافت های فرسوده و ناکارآمد، شناسایی همه ظرفیت های تولید مسکن در شهر تهران و تلاش برای فعال سازی آنها، به میدان آوردن همه امکانات شهرداری تهران (شامل زمین، مجوزها و جز آن) برای تأمین مسکن و به ویژه مسکن استطاعت پذیر و فعال کردن اجرای بند۲۱ ماده ۵۵ قانون شهرداری مبنی بر اتخاذ تدابیر لازم برای تأمین مسکن برای افراد و گروه های بی بضاعت و کم استطاعت.

نقشه راه دولت در حوزه مسکن

دولت سیزدهم اولویت ویژه ای برای حوزه مسکن قائل شده است. در ۹ مرداد ماه ۱۴۰۱ رئیس‌جمهور برنامه پایش عملکرد دستگاه های دولتی را از وزارت راه و شهرسازی آغاز کرد و در جمع مدیران این وزارتخانه به تشریح راهبردها و اولویت های این حوزه پرداخت؛ راهبردهایی که بخش مهمی از آنها معطوف به رونق ساخت و ساز در کشور و تحقق وعده ساخت چهار میلیون مسکن بود.

– ضرورت اجرای وعده دولت برای ساخت چهار میلیون مسکن
– صدور دستور واگذاری زمین به وزارت راه و شهرسازی برای ساخت مسکن
– ضرورت دریافت مالیات از اراضی رها شده
– توسعه افقی شهرها به جای بلندمرتبه سازی
– تقویت نظارت بر بازار مسکن و تنظیم گری در این حوزه