اقاله قرارداد طبق بند دو ماده ۲۶۴، اتمام دعوا و سقوط آن را اعلام می کند و به گونه‌ای است که یک شخص اعلام اقاله قرارداد می کند و پس از آن که به نتیجه رسیدند به اصطلاح اقاله قرارداد انجام می دهند.
ممکن است شما امروز یک خودرو سواری را خریداری کردید اما بعد از ۲ الی ۳ روز پشیمان خواهید شد و به این پی می برید که به آن پول نیاز دارید و یا در آن زمان به ماشینی احتیاج ندارید و از سر اشتباهاتی اقدام به خرید خودرو سواری کرده اید و دلایل قانع کننده دیگری که قابل پذیرش باشد.
پس از زمان بسیار کوتاه، به سراغ شخصی خواهید رفت که از او خودرو سواری خریداری کرده اید و از معامله صورت گرفته ابراز پشیمانی می کنید.
مطمئنا شما باید دلیل قانع کننده‌ای برای آن داشته باشید، اگر بتوانید آن شخص را متقاعد کنید و دلیل شما برای آن شخص روشن باشد و پول شما برگردد، به این عمل اقاله قرارداد می گویند.
معانی مختلفی برای کلمه اقاله قرارداد وجود دارد که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره کرده ایم.
اقاله به معنای رضایت از کار، بخشیدن قرارداد، گذشت از کار انجام شده و برهم زدن معامله است.
زمانی که بحث قانونی بودن به پای مذاکره کشیده می شود، اقاله قرارداد به این معنی خواهد بود که برهم زدن قرارداد با رضایت طرفین صورت گرفته است و در آینده نیز هیچگونه اثری نخواهد داشت.
یعنی اگر بخواهیم به جنبه قانونی این مسئله نگاه کنیم، به هنگامی که شما اقاله قرارداد را انجام می دهید، در آینده نزدیک و یا دور، نباید ابراز پشیمانی کنید و از شخص بخواهید که ادامه معامله را انجام دهید.
یک معامله که با وجود اقاله به آن پایان داده شده است، دیگر هیچ راه برگشتی برای آن وجود ندارد. مگر اینکه یک معامله جدیدی مابین طرفین صورت بگیرد.
مفهوم اقاله در قراردادهای ساختمانی
همانگونه که ذکر شد، اقاله به معنای نابود سازی معامله با رضایت طرفین است و اگر طرفین بتوانند با هم گفتگویی مبنی بر معامله انجام شده داشته باشند، می توانند به اجناس و موارد رد و بدل شده یک دیگر مجددا دست پیدا کنند.
حال برای قراردادهای ساختمانی نیز اقاله به چنین منظوری اشاره دارد.
اگر بخواهیم به واقعیت مسئله اشاره کنیم، اقاله قرارداد معمولا بین سه شخص صورت می گیرد.
کسی که مالی را خریداری کرده است، یک شاهد معامله برای اقاله قرارداد و شخصی که مالی را فروخته است.
به هنگامی که شما قراردادهای ساختمانی را انجام می دهید و از معامله صورت گرفته پشیمان هستید، می توانید از شخص مقابل بخواهید که اقاله قرارداد را با هم انجام دهید.
برای اقاله قرارداد با مبالغ زیاد، به این صورت که اگر شما قرار است یک ساختمانی را به مبلغ ۲۰۰ میلیون خریداری کنید و ۱۰۰ میلیون آن را نقد بپردازید و بعد از دو روز از معامله انجام شده پشیمان شده اید، می توانید با شخص فروشنده صحبت کنید و دلایل خود را برای اقاله قرارداد مطرح کنید و با این کار به اصطلاح قرارداد ساختمانی را اقاله کنید.
اگر آن شخص هم راضی به اقاله قرارداد باشد، معمولا در اکثر موارد مبلغی را از چیزی که پرداخت کرده اید کم می کند، مثلا ممکن است از ۱۰۰ میلیون ۵ الی ۱۰ میلیون را کم کند، البته که این رقم بستگی به توافق طرفین دارد و اگر شما ضرری به آن فرد نزدید و آن شخص نیازی به پول نداشته باشد امکان دارد که حتی پولی را از مبلغ پرداخت شده کم نکند.
قراردادهای لازم و جایز
عقد قراردادهای لازم
قراردادهای لازم به قراردادهایی گفته می شود که هیچکس حق نابود سازی آن را ندارد و تا اتمام زمان آن، قرارداد پا برجاست و اشخاصی که قرارداد بسته اند باید به آن پایبند باشند و هیچ بهانه‌ای برای اقاله و یا فسخ قرارداد وجود نخواهد داشت.
عقد قراردادهای جایز
در این نوع قراردادها، اگر یک شخص زمانی بخواهد قرارداد را فسخ کند هیچکس نمی تواند مانع وی شود و نیاز به هیچ کار خاصی نیست.
قرادادهای جایز را می توان به رابطه کارمند و اداره تشبیه کرد، کارمند هر موقع دلش خواست می تواند استعفا دهد و کسی نمی تواند جلوی او بگیرد.
مفهوم فسخ در قراردادهای ساختمانی
قبل از صحبت در رابطه با فسخ قراردادهای ساختمانی، باید بدانیم که معنی درست فسخ چیست و چه کاربردی می تواند برای ما داشته باشد؟
اگر بخواهیم مفهوم فسخ قرارداد را با یک مثال برای شما توضیح دهیم به این گونه خواهد بود:
شما با یک کارفرما قراردادی را اخذ کردید و قرار است در طی ۹۰ روز کار یک بخش از ساختمان شما را به اتمام برساند.
اما این کارفرما به همراه کارگرانی که دارد، کار را به خوبی پیش نمی برند و شما از آن‌ها ناراضی خواهید بود.
حال شما برای اینکه بتوانید قرارداد را فسخ کنید، باید ۹۰ روز را صبر کنید تا زمان اتمام قرارداد فرا برسد و اگر شما در قرارداد ذکر کرده باشید که اگر پس از ۹۰ روز نتواند کار را تحویل دهد باید خسارت دهد، آن کارفرما محکوم به پرداخت خسارت به شما است!.
این نوع قرارداد ساختمانی را می توان در دسته بندی قراردادهای لازم قرار داد.
تفاوت اقاله و فسخ در قراردادهای ساختمانی
ممکن است شما با یک کارفرما قراردادی را ببندید که کار ساختمان باید در عرض یک ماه یعنی ۳۰ روز تحویل داده شود، شما و کارفرما به توافق می رسید و قرارداد را امضا می کنید.
اما پس از دو روز کارفرما از شما مهلت بیشتری می خواهد و یا می گوید که نمی تواند کار را پیش ببرد و برای آن باید دلایل کافی و قانع کننده بیاورد.
پس از آن که صحبت هایی را باهم داشتید، اگر دو طرف رضایت داشته باشند می توانند قرارداد را بدون اینکه خسارتی پرداخت شود، اقاله کنند و یا اگر در قرارداد حرف از پرداخت خسارت زدید، می توانید از آن کارفرما خسارت وارد شده به ساختمان را نیز دریافت کنید.
اما فسخ قرار داد به این صورت خواهد بود که شما باید تا اتمام قرارداد صبر کنید و اگر کار ساختمان شما هیچگونه پیشرفتی نداشت و آن کارفرما در ابتدای کار هیچگونه درخواست اقاله قرارداد نکرده باشد، می توانید پس از اتمام زمان، قرارداد را فسخ و در صورت آسیب دیدگی ساختمان از کارفرما درخواست پرداخت خسارت کنید.
اگر فکر می کنید که شما یک پروژه ساختمانی مهمی دارید و باید حتما آن را در یک مدت معین شده به اتمام برسانید، برای اینکه کارفرما کار شما را به موقع انجام دهد، فراموش نکنید که در قرارداد، “پرداخت خسارت در صورت دیرکرد” را حتما ذکر کنید.
با این کار، کارفرما مطمئنا ساختمان شما را به حال خود رها نمی کند و هر چطور شده در زمان تعیین شده تحویل می دهد!.
