ممکن است پس از مدتی نیاز باشد ساختمان یا سازه‌ای را تخریب کنید چه بسا این تخریب میتواند به دلایل گوناگونی باشد. اما باید بدانید برای تخریب فقط به یک بیل مکانیکی نیاز ندارید بلکه نکاتی را که باید هنگام تخریب ساختمان رعایت کنید نکات کلیدی هستند که دارای آیین‌نامه‌ی مصوب جهت اجرا است و نادیده گرفتن هر کدام از این نکات ممکن است زیان‌های جبران ناپذیری را به همراه داشته باشد و یا توسط ارگان مربوطه مجبور به پرداخت جریمه شوید. احتمالا شما تخریب سازه‌های عظیم مربوط به کشورهای پیشرفته مانند چین را در شبکه‌های اجتماعی دیده‌اید که در عرض چند ثانیه این سازه فرو می‌ریزد و به جز مصالح و گرد و غبار از خود اثر دیگری را به جای نمی‌گذارد، این نشان می‌دهد کار اصولی انجام شده است. ما نیز در این مقاله قصد داریم به نکات مقدماتی برای شروع تخریب، روش‌های تخریب، آیین‌نامه و قوانین تخریب ساختمان، نکات ایمنی در هنگام تخریب ساختمان بپردازیم.
تخریب
تخریب چیست؟ هرعملیاتی که ساختمان یا بخشی از آن را از محل حذف کند تخریب است. این عملیات میتواند به دلیل فرسودگی ساختمان باشد، ساختمان فرسوده ساختمانی است که نمی‌توان آن را بازسازی کرد و استاندارد‌های لازم هنگام ساخت آن رعایت نشده است. ممکن است ساختمان کلنگی باشد، ساختمان کلنگی ساختمانی است که زمان زیادی از ساخت آن می‌گذرد و دیگر استاندارد های ساخت و ساز از جمله استفاده از مصالح مقاوم امروزی، را ندارد.
نکات مقدماتی برای شروع تخریب ساختمان
قبل از اینکه کار تخریب شروع شود باید تمام مواردی که در متن بررسی میشود را رعایت کرده و مورد به مورد انجام شود زیرا عملیات تخریبی که بدون بررسی و برنامه‌ریزی صورت گیرد میتواند فاجعه بیافریند. تخریب‌های غیر اصولی در سراسر جهان سالانه باعث مرگ انسان‌های زیادی میشود در حالی که میتوان از رخداد آن جلوگیری کرد. در ادامه با ما همراه باشید تا به بررسی نکات قبل از عملیات تخریب بپردازیم.
- کنتورهای قبلی را باید نگه داشت که در هنگام ساخت بتوان از آن ها استفاده کرد که بعداً مشکلی ایجاد نشود.
- کنتور در حالت افقی درجه نمی اندازد و پولی محاسبه نمی شود که جریمه ۳ برابر دارد.
- حتماً برق ۳ فاز را برای کارهایی از قبیل کف سابی و راه انداختن آسانسور و …. باید نگه داشت.
- کنتور آب را در محلی قرار دهید که جلوی عبور و مرور نباشد (بهتر است بیرون ساختمان باشد).
- شیشه ها را قبل از تخریب حتماً در بیاورید.
- برای تخریب از بالابه پایین شروع به کار کنید.
- قبل از شروع تخریب باید برنامه ریزی کامل برای انجام کار صورت گیرد.
- دستگاه نظارت باید از روش تخریب مطلع باشد.
قبل از شروع کار باید موارد ذیل رعایت شود:
- با اطلاع و همکاری موسسات مربوطه جریان برق، آب و گاز و … در ساختمان مورد تخریب قطع گردد.
- از چاهی که در حیاط می زنید برای استفاده از ساخت سرویس بهداشتی کارگری که بسیار مهم است استفاده می کنیم.
- پودر آهک را با خاک مخلوط کرده و به آن آب اضافه می کنیم که به صورت شولاب شود و داخل دهانه ی چاه می ریزیم که انباری پرشود و دهانه ی چاه پرگردد.
- اگرچاه زیر فونداسیون قرار داشت مانند شکل زیر عمل می کنیم:
- اگر بخواهیم برج یا ساختمان بلند بسازیم آنگاه در داخل چاه و انباری به صورت لایه لایه، لاشه چینی می کنیم و بتن می ریزیم.
- در ضمن در داخل کارگاه اتاق کارگری در ابتدای کار باید ساخت.
- خاکی که می خواهیم با خاکبردار حساب کنیم که از کارگاه ببرد را روی زمین حساب می کنیم؛ نه از روی تعداد ماشین ها، چون کاملاً پر نمی شود و هوا خورده و حجم آن بیشتر می شود.
- انتخاب محل برای انبار ضایعات تخریب ضروری است.
- فراهم آوردن سرویس های لازم برای افراد مجری طرح ضروری می باشد.
- برنامه ریزی و اجرا برای حفظ ایمنی کارکنان و عابرین برای حفظ ایمنی و حصار بین محل تخریب و محیط خارج
- پیاده‌روها و معابر عمومی مجاور ساختمان، مسدود شود و یا بسیار ایمن شوند که به کسی صدمه وارد نشود. در صورت استفاده از نرده از استحکام آن مطمئن شوید و توجه کنید که طول نرده نباید کمتر از دو متر باشد.
- اگر ساختمان بیش از ۲ طبقه دارد و یا ارتفاع آن از کف پیاده رو بیش از ۸ متر است و اگر فاصله ی ساختمان از پیادهرو یا معابر کمتر از ۵ متر است، باید راهرو سر پوشیده که به تایید دستگاه نظارت رسیده است، ساخته شود.
- آماده کردن وسایل و ماشین آلات متناسب با روش تخریب و محل مورد تخریب، همراه با وسایل حفاظتی مناسب با نوع کار
- قبل از شروع عملیات تخریب بایستی مدیریت کارگاه، جزئیات کار را به دقت مدنظر قرارداده و وظایف را به آن ها یادآوری کند. در یک کارگاه سازمان یافته که افراد، ضوابط ایمنی را رعایت می کنند، ضمن آنکه اجرای پروژه سریعتر انجام می پذیرد از میزان خطرات کار کاسته خواهد شد. مدیریت کارگاه باید هنگام عملیات تخریب هماهنگی های لازم را با قسمت های مختلف انجام داده و تمامی ابزار را از لحاظ حفاظتی کنترل نماید.
عملیات تخریب
پس آنکه نکات مقدماتی برای شروع تخریب را برنامه‌ریزی و اجرایی کردیم نوبت به عملیات تخریب می‌رسد. برای شروع عملیات تخریب لازم است تا تمام دستورات و نکات را به افراد حاضر و دارای مسئولیت در صحنه، شرح دهیم. همه‌ی این افراد باید به کلاه ایمنی مجهز باشند و بسته به مسئولیتی که دارند در جایگاه خود قرار گیرند.
– عملیات تخریب باید پیمانکار داشته باشد و این شخص وسایل ایمنی را تهیه کرده و در اختیار افراد حاضر در صحنه قرار دهد. همچنین این شخص باید برنامه‌ریزی لازم جهت عملیات تخریب را انجام دهد و از بروز اتفاقات ناگوار مانند انفجار و آتش‌سوزی بر اثر جرقه‌های برق و نشست گاز، جلوگیری کند.
– درصورتی که عملیات تخریب به صورت انفجاری باید انجام شود لازم است که دستگاه‌های مربوطه از جمله شهرداری در جریان تخریب قرار گیرد و مجوز های لازم کسب شود.
– ساختمان هایی که تاسیسات ویژه ای دارند مانند بیمارستان یا پالایشگاه حتی راکتور، باید قسمت‌های مختلف ساختمان توسط افراد ذی‌صلاح مورد بازدید و بررسی قرار گرفته و تجهیزات لازم برای عملیات تخریب و مقابله با خطرات ناشی از تخریب فراهم شود.
– هنگام تخریب، پیمانکار و کارگران باید طوری برنامه‌ریزی کنند که وسایل الکتریکی و یا تجهیزات تخریب در محدوده‌ای قرار گیرند که زیر آوار دفن نشوند.
– برای تأمین برق مورد نیاز برای تجهیزات تخریب، باید از برق با ولتاژ پایین استفاده شود و برق را میتوان از طریق ژنراتور و یا منبع اصلی بدست آورد و برای رعایت ایمنی، همراه تجهیزات، سیستم اتصال به زمین استفاده شود.
– ممکن است هنگام ساختمان‌سازی از آزبست در ساخت استفاده شده باشد. (آزبست: گروهی از ترکیبات معدنی است که در طبیعت به صورت الیاف معدنی و سنگ یافت میشود و به خاطر مقاومت زیادی که در برابر گرما و آتش‌سوزی دارد به عنوان ماده نسوز در ساختمان‌سازی استفاده میشود.) آزبست ماده ای سرطان زاست و باید توسط افراد کارشناس و ذی‌صلاح از محل جمع‌آوری گردد و در محفظه ای غیرقابل نفوذ نگهداری و در زباله‌دان‌های مخصوص دفن شود و همچنین افراد نیز هنگام جمع‌آوری دارای پوشش مناسب و استاندارد باشند.
– اگر محدوده‌ی تخریب به مواد رادیواکتیو یا مواد و گازهای سمی، آلوده است باید از تجهیزات و پوشش مناسب استفاده گردد. همینطور تجهیزات پزشکی نیز در دسترس باشد تا در صورت بروز مسمومیت اقدامات اولیه قبل از حضور پزشک یا انتقال به بیمارستان، صورت گیرد.
– اگر قرار است فقط بخشی از بنا تخریب شود باید پس از تخریب از پیداری بخش مانده اطمینان حاصل شود. میتوان از شمع یا پایه های نگه دارنده استفاده کرد.
– اگر از بیل مکانیکی یا روش دستی برای تخریب استفاده شود باید تخریب بخش‌هایی که در پایداری سازه نقش دارند مانند ستون، حساب شده پیش رود.
بررسی دیوار یا تیر مشترک در هنگام تخریب
هنگام عملیات تخریب باید دیوار مشترک بین ساختمان در حال تخریب و ساختمان مجاور بررسی شود. به عنوان مثال اگر یه عنوان ناظر متوجه شدید که ساختمانی که باید تخریب شود بین دو ساختمان قرار دارد و با آنها تیر مشترک دارد باید ابتدا یک به یک تیرها توسط دستگاه هوا برش زده شود و یا از شمع در زیر تیر استفاده شود.
روش های تخریب ساختمان
برای تخریب سازه از چهار روش استفاده میشود که به بررسی هر یک خواهیم پرداخت.
1-بالا به پایین(دستی)
2-بالا به پایین(مکانیکی)
3-استفاده از گوی تخریب
4-روش انفجار
تخریب ساختمان به روش بالا به پایین(دستی)
همانطور که از نام این روش تخریب مشخص است از سقف ساختمان شروع شده و تا رسیدن به سطح زمین ادامه دارد. این روش قدیمی‌ترین روش تخریب ساختمان محسوب میشود و برای انجام کار از وسایل مکانیکی استفاده نمی‌شود. این روش از تخریب مراحلی دارد که به صورت زیر است و با توجه به نیروی کار و شرایط ترتیب آن ممکن است تغییر کند.
-ابتدا باید سازه‌های بیرونی مانند ایوان و بخش‌هایی که به دیوار خارجی وصل هستند، تخریب شود.
-تخریب کف اتاق‌های تاسیساتی مانند آسانسور که این کار باید از بالا به پایین نسبت به سطح سقف اصلی صورت گیرد.
-تخریب دال بتنی‌کف که از دهانه‌ی میانی شروع میشود و این کار تا تیرهای تکیه‌گاه باید ادامه پیدا کند.
– تخریب تیرهای کف که باید به ترتیب ذکرشده صورت گیرد: ابتدا تیرهای جلوآمده، سپس تیرهای ثانویه و در آخر، تیرهای اصلی
-پس از آنکه تیرهای بالاتر برداشته شدند نوبت به تخریب ستون ها می‌رسد.
تخریب ساختمان به روش بالا به پایین(مکانیکی)
در این روش باید ماشین آلات بر روی سقف سازه قرار بگیرند که این ماشین‌آلات میتواند جرثقیل باشد یا ماشینی که به تایید مهندس سازه رسیده است. محدوده عملیاتی باید در این روش مسدود شود، همچنین قبل از انجام عملیات تخریب، این کار نیاز به اخذ مجوز از طرف شهرداری و پلیس دارد.
تخریب ساختمان به کمک گوی تخریب
گوی تخریب فولادی است و از جرثقیل آویزان میشود و با حرکت آونگی کار تخریب را انجام می‌دهد. در این روش عملیات تخریب در دسته‌ی بالا به پایین قرار میگیرد. همچنین باید محدوده‌ی وسیعی از اطراف ساختمان باز باشد تا از به وجود آمدن ضرر و زیان به ساختمان‌ها و اماکن عمومی مجاور، جلوگیری شود.
تخریب ساختمان به کمک انفجار
برای تخریب ساختمان در این روش از مواد منفجره استفاده میشود و فرایند حساسی است. پیمانکار باید دارای پروانه تخریب از شهرداری باشد، یک گزارش ارزیابی خطر و یک گزارش ارزیابی محیط زیست نیز تهیه کند و در صورت تایید گزارش ها توسط شهرداری، مطالعه بر روی ساختمان آغاز شود و طرح انفجار را جهت انفجاری ایمن و با شرایط استانداد، تنظیم کند. طرح انفجار شامل موارد زیر است:
-ابتدا بخشی از ساختمان مانند دیوارها باید تخریب شود تا سازه تضعیف شود.
-مواد منفجره ابتدا باید در جای مناسبی جایگذاری شود.
-زمان تاخیر تا ساختمان به طور کامل و به صورت ایمن فرو ریزد.
تخریب ساختمان فرسوده
ساختمان فرسوده به ساختمانی گفته میشود که نیاز به تخریب و دوباره سازی، بازسازی و یا مرمت داشته باشد. دلیل این فرسودگی میتواند طول عمر سازه باشد یا هنگام ساختن بنا نکات ایمنی رعایت نشده است و یا سیل و زلزله و بلاهای طبیعی به ساختمان آسیب وارد کرده است.
برای تخریب ساختمان فرسوده باید نکاتی که در زیر شرح داده میشود رعایت شود:
1- جریان آب و برق وگاز قطع شود و در صورتی که کنتور در داخل ساختمان قرار دارد خارج شود. تمام این موارد باید توسط اداره‌ی مربوطه صورت گیرد و از دستکاری کنتور بدون هماهنگی خودداری شود.
2-تمام وسایل و اشیاء داخل ساختمان باید تخلیه شود. کابینت، شیرآلات، سرویس بهداشتی، سینک و روشویی، لامپ، پریز و حتی خارج کردن سیم‌ها از دیوار و پریزها، و موارد دیگر که باید هنگام تخریب جدا شوند.
3- محدوده‌ی تخریب زیر نظر شهرداری ایمن شود و مبحث دوازدهم مقررات ملی ساختمان نیز رعایت گردد.
4-درها و پنجره‌ها و چهارچوب‌ها باید خارج شوند.
5-عایق بام مانند ایزوگام و یا شیروانی باید برچیده شود تا به پوشش سقف برسیم.
6-اگر دیوارهای ساختمان فرسوده باربر و سقفش طاقی ضربی باشد، باید ابتدا سقف را تخریب کرد و سپس تیرآهن‌ها جدا سازی شوند.
7-اگر اسکلت ساختمان فلزی باشد و سقف نیز از نوع طاقی ضربی باشد، ابتدا باید طاقی ضربی تخریب شود سپس نوبت دیوار می‌رسد و در نهایت اسکلت فلزی از بالاترین سقف به سمت پایین تخریب میشود.(سقف طاقی ضربی با آجرهایی که بین پروفیل‌های فولادی قرار میگیرد ساخته میشود.)
8-اگر اسکلت ساختمان فلزی باشد و سقف از نوع تیرچه بلوک باشد، ابتدا باید سقف تخریب شود سپس دیوارها و در نهایت اسکلت فلزی از بالاترین سقف به سمت پایین تخریب شود.
9-حال اگر اسکلت ساختمان بتنی باشد و سقف از نوع دال دو طرفه باشد باید کار تخریب را از بالاترین شروع کرد.(سقف از نوع دال به صورت یکپارچه از مصالحی مانند بتن و فولاد ساخته میشود.)
10-چاه فاضلاب ساختمان فرسوده که قرار است تخریب شود باید با آهک یا خاک مخلوط معدن پر شود. جهت پر کردن نباید از ضایعات و مصالح به دست آمده از تخریب استفاده شود زیرا ممکن است مسائل زیست محیطی مانند تجمع حشرات موذی، به وجود آید.
نکات ایمنی در هنگام تخریب ساختمان
هنگام تخریب ساختمان رعایت نکات ایمنی میتواند از بروز حوادث ناگوار برای گارگران و ناظران و برای همسایگان، جلوگیری کند.
هنگام تخریب ساختمان کارگران ممکن است در معرض گرد و غبار یا مواد شیمیایی ساطع شده و سرو صدا حین تخریب، قرار گیرند در نتیجه استفاده از پوشش مناسب و بودن تجهیزات پزشکی در صحنه، میتواند از ایجاد حوادث جلوگیری کند.
– برای تخریب باید افراد دستکش مناسب داشته باشند تا درصورتی که به مواد شیمیایی برخورد کردند پوست دستشان آسیب نبیند. همچنین داشتن عینک مناسب میتواند از ورود گردوغبار به چشم و حتی تماس با مواد شیمیایی جلوگیری کند.
– قبل از تخریب باید صحنه به کلی بررسی شود تا از وجود مواد منفجره و شیمیایی و هرگونه ماده آتش‌زا جلوگیری به عمل آید.
به صورت کلی حتما قبل از تخریب و در حین انجام آن موارد زیر را رعایت کنید:
۱) بازدید و شناسایی چاه ها
۲) جمع آوری شیشه ها
۳) جمع آوری انشعابات
۴) توجه به بهداشت کارگران
۵) درآب قراردادن بیل و کلنگ دسته چوبی (سروسایل فوق بایستی داخل آب قرار داده شود که چوب باد کند)
۶) انتخاب مناسب کارگران برای تخریب (تعداد کارگران نه زیاد و نه کم باشد)
۷) تخریب بایستی از بالال به پایین باشد.
۸) دیوار مشترک، تیر مشترک
آیین‌نامه تخریب ساختمان در ایران
بخش اول – عملیات مقدماتی تخریب
ماده ۱۹۲- قبل ازاینکه عملیات تخریب شروع شود، باید بازدید دقیقی از کلیه قسمت های ساختمان در دست تخریب به عمل آمده و در صورت وجود قسمت های خطرناک قابل ریزی، اقدامات احتیاطی از قبیل نصب شمع، سپر، حائل و ستون های موقتی جهت مهار آن قسمت ها به عمل آید.
ماده ۱۹۳- قبل از شروع کار جریان برق، گاز، آب و سایر خدمات ماشبه با اطلاع و نظارت سازمان های مربوطه به طور مطمئن قطع ودر صورت نیاز به برقراری موقت آن ها، این عمل نیز باید با موافقت و نظارت سازمان های ذیربط و رعایت کلیه اختیارات و مقررات ایمنی مربوطه انجام گردد.
ماده ۱۹۴- منطقه خطر در اطراف ساختمان در دست تخریب باید کاملا” محصور و علامات خطر و هشدار دهنده نصب گردد و از ورود افراد غیر مسئول به منطقه محصور شده جلوگیری به عمل آید.
ماده ۱۹۵- کلیه راه های ورودی و خروجی ساختمان در دست تخریب به جز راهی که برای عبور و مرور کارگران و افراد مسئول در نظر گرفته شده، باید مسدود گردد.
ماده ۱۹۷- کلیه شیشه های موجود در درها و پنجره ها باید قبل از شروع عملیات تخریب درآورده شده و در محل مناسبی انبارگردد.
بخش دوم – اصول کلی تخریب
ماده ۱۹۸ – عملیات تخریب باید از بالاترین قسمت یا طبقه شروع و به پائین ترین قسمت یا طبقه ختم گردد، مگر در موارد خاصی که تخریب به طور یکجا و استفاده از مواد منفجره در فونداسیون و از راه دور با رعایت کلیه احتیاطات و مقررات ایمنی مربوطه وکسب مجوزهای لازم انجام و یا از طریق کشیدن با کابل و واژگون کردن و یا از طریق ضربه زدن با وزنه های در حال نوسان انجام شود.
ماده ۱۹۹ – درمواردی که عمل تخریب از طریق کشش و واژگون کردن انجام می شود، باید از کابل های فلزی محکم استفاده شده و کلیه کارگران و افراد مسئول در فاصله مناسب ومطمئن وکاملا” دور از منطقه خطر مستقر شوند.
ماده ۲۰۰- در مواردی که از وزنه های در حال نوسان برای تخریب استفاده میشود، باید در اطراف محل اصابت وزنه، میدان عملی به عرض ۵/۱ برابر ارتفاع ساختمان در نظر گرفته شود.
ماده ۲۰۱- وزنه های در حال نوسان مذکور در ماده فوق باید به ترتیبی کنترل گردند که به جز ساختمان در دست تخریب به جای دیگر اصابت ننمایند.
ماده ۲۰۲- از تخریب قسمت هائی از ساختمان که باعث تخریب و ریزش ناگهانی قسمت های دیگر ساختمان گردد، باید جلوگیری به عمل آید.
ماده ۲۰۳- در پایان کار روزانه، قسمت های در دست تخریب نباید در شرایط ناپایداری که در برابر باد یا ارتعاشات، آسیب پذیر باشند، رها گردند.
ماده ۲۰۴- مصالح ومواد حاصل از تخریب هر قسمت یا طبقه باید به موقع به محال مناسبی منتقل گردد و از انباشته شدن آن به ترتیبی که مانع از انجام کار شده و یا استحکام طبقات پائین تر را به خطر اندازد، جلوگیری به عمل آید.
ماده ۲۰۵- میخ های موجود در تیرها و تخته های حاصل از تخریب باید بلافاصله به داخل چوب فرو کوبیده و یا کشیده شوند.
ماده ۲۰۶- در صورت لزوم، جهت جلوگیری از پخش گرد و غبار ناشی از تخریب، باید در فواصل زمانی مناسب قسمت های در دست تخریب به وسیله آب فشان مرطوب گردد.
ماد۲۰۷- کلیه پرتگاه ها و دهانه های موجود در کف طبقات و سایر قمست ها به استثناء دهانه هائی که برای حمل و انتقال مواد و مصالح حاصل از تخریب و یا لوازم کار مورد استفاده قرار می‌گیرند، باید به وسیله نرده یا حفاظ های مناسب محصور یا پوشانده شود.
ماده ۲۰۸- در محوطه تخریب باید گذرگاه های مطمئنی برای عبور و مرور کارگران در نظر گرفته شود. این گذرگاه ها باید روشن و فاقد هرگونه مانع باشد.
ماده ۲۰۹- به استنثاء پلکان ها، راهروها و نردبان ها و درهایی که برای استفاده کارگران به کار می رود، باید کلیه راه‌های ارتباطی دیگر ساختمان در تمام مدت تخریب مسدود گردد.
ماده ۲۱۰- در محل های ورود و خروج کارگران به ساختمان مورد تخریب ، باید راهروهای سرپوشیده با حداقل سه متر طول و عرض نیم متر باشد از عرض درب ورودی ساخته شود تا از سقوط مصالح بر روی آنان جلوگیری به عمل آید.
ماده ۲۱۱- مصالح ساختمانی نباید به وسیله سقوط آزاد به خارج پرتاب شود، مگر آنکه پرتاب از داخل کانال های چوبی یا فلزی انجام گیرد.
ماده ۲۱۲- کانال های چوبی یا فلزی که برای هدایت مصالح به خارج به کار می‌روند، چنانچه بیش از ۴۵ درجه شیب داشته باشند، باید از چهار طرف کاملا” مسدود باشند به استناد دهانه‌هایی که برای ورود و خروج مصالح تعبیه گردیده است.
ماده ۲۱۳- دهانه خارجی کانال‌های چوبی یا فلزی باید مجهز به دریچه محکمی بوده و در هنگام کار به وسیله یک نفر کارگر مراقبت شود و در سایر مواقع درب آن مسدود باشد. همچنین در ابتدای کانال‌های مزبور نیز باید تدابیر واحتیاطات لازم برای جلوگیری از سقوط اتفاقی کارگران به داخل دهانه ورودی به کاربرده شود.
ماده ۲۱۴- محل نگهداری ابزار و وسائل ساختمانی و ساختمان‌های موقت کارگران باید در جائی قرار داشته باشند که در معرض خطر ریزش و یا سقوط مصالح و مواد حاصل از تخریب نباشند.
بخش سوم – تخریب و بر چیدن دیوارها
ماده ۲۱۵- دیوار یا قمستی از دیوار که ارتفاع آن بیش از۲۲ برابر ضخامت آن است، نباید بدون مهارهای جانبی آزاد بماند.
ماده ۲۱۶- برای خراب کردن برچیدن دیوارهای نازک ومرتفع و فاقد استحکام کافی به طریق دستی باید از داربست استفاده شود.
ماده ۲۱۷- در مواردی که دیوار از طریق وارد آوردن نیرو و فشار تخریب می‌گردد، باید کلیه کارگران و افراد از منطقه ریزش دور نگه داشته شوند.
ماده ۲۱۸- قبل از خراب کردن هر یک از دیوارهای داخلی یا خارجی، باید سوراخ ها و دهانه‌هایی که تا فاصله سه متر از محل تخریب در کف طبقه قرار دارند، به وسیله مصالح مقاوم به ابعاد کافی پوشانده شوند، مگر آنکه در طبقات پایین مطلقا” کارگری کار نکند و یا راه های ورود به این طبقات قبلا” مسدود شده باشد.
ماده ۲۱۹- دیوارهایی که برای نگهداری خاک زمین یا ساختمان های مجاور ساخته شده‌اند، نباید تخریب گردند مگر آنکه قبلا” آن خاک برداشته شده و یا ساختمان مربوطه به وسیله شمع و سپر محافظت شده باشد.
بخش چهارم – تخریب و برچیدن طاق ها
ماده ۲۲۰- در طاق‌های ضربی چه هنگامی که سوراخ در آن ایجاد میشود و چه هنگام تخریب آن، باید آجرها و مصالح بین دو تیر آهن تا تکیه گاه‌های طاق به طور کامل برداشته شود.
ماده ۲۲۱- هنگام تخریب طاق، پس از برداشتن قسمتی از طاق، باید روی تیرآهن یا تیرچه‌ها بطور عرضی الوارهایی حداقل به ضخامت ۵ سانتی متر و به عرض ۲۵ سانتی متر به تعداد کافی گذارده شود تا کارگران بتوانند در روی آن ها مستقر شده و به کار خود ادامه دهند.
ماده ۲۲۲- هنگام تخریب طاق، باید طبقه زیر آن به طوری مسدود شودکه هیچ یک از کارگران نتوانند در آن رفت وآمد کنند.
بخش پنجم – تخریب و برچیدن اسکلت فلزی ساختمان
ماده ۲۲۳- در صورت استفاده از جرثقیل برای پایین آوردن تیر آهن‌ها و قطعات فولادی، مقررات آیین نامه حفاظتی وسایل حمل ونقل و جابجا کردن مواد و اشیاء در کارگاه ها باید رعایت گردد.
ماده ۲۲۴- پس ازتخریب و برداشت طاق اگر نصب جرثقیل ساختمانی روی تیرآهن ضروری باشد، باید قبلا” به وسیله الوار تمام اطراف محل نصب جرثقیل به جز قسمتی که برای حمل وسائل ومواد لازم باشد، پوشانده شده و به طرز محکم و مطمئن استقرار یابد.
ماده ۲۲۵- هنگام پائین آوردن تیرآهن‌های بریده شده به وسیله جرثقیل، برای حفظ تعادل و جلوگیری از لنگر بار باید از طناب هدایت کننده استفاده شود.
ماده ۲۲۶- از آویزان شدن کارگران به کابل دستگاه های بالابر یا استقرار آنان روی تیرآهن‌های درحال حمل باید جلوگیری به عمل آید.
ماده ۲۲۷- هنگام استفاده از جرثقیل برای حمل کمپسول های اکسیژن و استیلن باید از محفظه‌هایی استفاده شود که این کپسول ها به طور مطمئن در آن مستقر شده باشند.
ماده ۲۲۸- قبل از بریدن تیر آهن باید احتیاط‌های لازم به منظور جلوگیری از نوسانات آزاد تیرآهن بعد از برش به عمل آید تا صدمه‌ای به اشخاص یا وسایل وارد نیاید.
ماده ۲۲۹- پائین آوردن تیرآهن‌های بریده شده باید به طورآهسته انجام شود و انداختن آن ها از بالا مطلقا” ممنوع است.
ماده ۲۳۰- هنگامی که تخریب ساختمان فلزی بدون استفاده از جرثقیل انجام میگیرد، باید قبل از برداشت تیرآهن‌ها وستون های هر طبقه، کف طبقه زیر آن با الوار پوشانیده شود.
بخش ششم – تخریب دودکش های بلند، برج ها و سازه های مشابه
ماده ۲۳۱- دودکش‌های بلند، برج ها و سازه‌های مشابه، نباید از طریق انفجار یا واژگونی تخریب شوند، مگر آنه قبلا” محدوده حفاظت شده و مطمئنی با وسعت کافی در اطراف آن در نظر گرفته شده باشد.
ماده ۲۳۲- در صورتی که قرار باشد سازه‌های مذکور در ماده ۲۳۱ به طریق دستی تخریب گردند، باید از داربست استفاده شود.
ماده ۲۳۳ – به تناسب تخریب سازه‌های مذکور از بالا به پایین، سکوی داربست نیز باید به تدریج پائین آورده شود، به ترتیبی که همواره محل استقرار کارگران مربوطه پایین‌تر ازنقطه بالایی سازه بوده و این اختلاف ارتفاع کمتر از ۵۰ سانتی‌متر و بیشتر از ۱۵۰ سانتی‌متر نباشد.
ماده ۲۳۴- از ایستادن و استقرار کارگران در بالای سازه های مذکور باید جلوگیری به عمل آید.
ماده ۲۳۵- مصالح حاصله از تخریب سازه‌های مورد بحث باید از داخل به پائین ریخته شده و برای جلوگیری از تجمع مصالح باید قبلا” دریچه‌ای در پایین‌ترین قسمت سازه جهت تخلیه آن ایجاد شود.
ماده ۲۳۶- تخلیه‌ی مصالح مذکور در ماده فوق، فقط باید پس از توقف کار تخریب انجام شود.
