تفاوت اسناد ملکی و اوقافی، نحوه‌ی شناخت و تشخیص آن‌ها
اگر به مشاوران املاک اطراف خود برای اجاره‌ی خانه و یا خرید ملک رجوع کرده باشید، بدون شک با اصطلاحاتی نظیر ملک وقفی و ملک شخصی برخورد کرده‌اید. شاید جالب باشد بدانید که در ایران در حدود دو و نیم میلیون ملک وقفی وجود دارد، پس احتمال آن زیاد است که چنان‌چه دفعه آینده برای خرید ملکی اقدام کنید، با چنین زمین‌ها و خانه‌هایی مواجه شوید. پس لازم است که با تفاوت اسناد ملکی و اوقافی آشنایی کامل داشته باشیم. بسیاری از افراد از خرید املاک وقفی واهمه دارند، به‌طوری که برای اکثر خریداران نوع ملک مورد معامله از اهمیت بالایی برخوردار است. شاید همین ترس و واهمه از معامله‌ی املاک وقفی، دلیلی بر ارزان‌‌تر بودن این املاک باشد. اما تفاوت اسناد ملکی و اوقافی در چیست؟ چطور می‌توان اسناد ملکی را از اسناد موقوفه تشخیص داد؟ آیا می‌توان ملک وقفی را خرید یا اجاره کرد؟ اگر قصد خرید ملکی را داشته باشیم، چگونه تشخیص دهیم که آن ملک شخصی است یا تجاری؟ آیا می‌توان سند اوقافی را به شش دانگ تبدیل کرد؟ اگر می‌خواهید برای این سوالات و بسیاری دیگر از پرسش‌هایی که در ذهن خود دارید جواب مناسبی بیابید، در ادامه‌ی این مقاله همراه ما باشید. در این مقاله به‌طور مفصل در مورد موارد زیر بحث و بررسی انجام می‌دهیم:
- معنی وقف در لغت و مباحث حقوقی مربوط به آن؛
- انواع سند ملکی؛
- عرصه و اعیان در املاک و اسناد اوقافی؛
- نحوه تشخیص سند اوقافی؛
- اسناد ملکی و اوقافی در چه مواردی با یکدیگر تفاوت دارند؟
معنی وقف در لغت و مباحث حقوقی مربوط به آن
اگر نگاهی به لغت نامه‌ها بیاندازیم، وقف را با معانی هم‌چون ایستادن، توقف، حبس کردن و منحصر کردن به چیزی توضیح داده‌اند. اما در بحث‌های حقوقی معنی وقف کمی پیچیده‌تر می‌شود و تفاوت اسناد ملکی و اوقافی بیشتر نمایان می‌شود. اگر به ماده‌ی 55 قانون مدنی که در مورد وقف و مسائل حقوقی آن بحث می‌کند رجوع کنیم، بیان می‌کند که: «وقف عبارت است از این که عین مال حبس و منافع آن تسبیل شود. منظور از حبس نمودن عین مال، نگاه داشتن عین مال از نقل و انتقال و همچنین از تصرفاتى که موجب تلف عین گردد می‌باشد. چرا که مقصود از وقف، انتفاع همیشگى موقوف علیهم، از مال موقوفه است و بدین جهت هم آن را وقف گفته‌اند. منظور از تسبیل منافع، واگذارى منافع در راه خداوند و امور خیریه و اجتماعى می‌باشد». همچنین بند 7 الحاقی به ماده یک، مربوط به قانون تشکیلات و اختیارات سازمان حج و اوقاف، در مورد املاک وقفی بیان می‌کند که: «اثلاث باقیه، محبوسات، نذور، صدقات و هر مال دیگرى که به غیر از وقف براى امور عام المنفعه و خیریه اختصاص یافته در حکم موقوفات عامه است و چنان‌چه فاقد متولى و متصدى باشد با اذن ولى فقیه تحت اداره و نظارت سازمان اوقاف و امور خیریه قرار خواهد گرفت». با نگاهی موشکافانه به این بند الحاقی نیز می‌توان به تفاوت اسناد ملکی و اوقافی پی برد. لازم است همین جا اعلام کنیم که به‌طور کلی املاک وقفی را می‌توان در 4 گروه عمده، شامل موارد زیر تقسیم بندی نمود.
- املاک وقفی آستان قدس رضوی؛
- املاک وقفی شخصی؛
- املاک وقفی سازمان اوقاف؛
- املاک وقفی بقاع متبرکه.
حال که با وقف و انواع آن و همچنین مبانی حقوقی مربوط به آن کمی آشنا شدیم، به سراغ انواع سند ملکی و تفاوت اسناد ملکی و اوقافی می‌رویم. برای شناخت و تمیز دادن تفاوت سندهای ملکی و اوقافی، ابتدا لازم است که انواع سند ملکی را بشناسیم و بدانیم که اسناد ملکی دارای چه انواعی هستند. پس از معرفی انواع سند ملکی به سراغ وجه تمایز و نحوه تشخیص تفاوت اسناد ملکی و اوقافی خواهیم رفت. پس با ما در ادامه‌ی این مقاله همراه باشید.
انواع سند ملکی و ویژگی‌های آن‌ها
حتما تاکنون نام انواع سند ملکی به گوشتان خورده است، اما ممکن است با ماهیت حقوقی آن‌ها به خوبی آشنا نشده باشید. در ادامه قصد داریم که انواع سند ملکی را خدمت شما معرفی کنیم تا در ادامه‌ی مقاله بهتر بتوانیم به تفاوت اسناد ملکی و اوقافی پی ببریم. یکی از نگرانی‌هایی که هر یک ما موقع خرید ملک داریم، در ارتباط صحت و اعتبار سند آن است. بنابراین اگر با انواع سند ملکی و اصطلاحات حقوقی آن و همچنین تفاوت اسناد ملکی و اوقافی آشنا باشیم، می‌توانیم بخشی از نگرانی‌های خود را از بین ببریم. اسناد ملکی دارای انواع مختلفی هستند که هرکدام مسائل حقوقی ویژه‌ی خود را دارا است، مسائلی که سبب تفاوت در دو سند ملکی و اوقافی می‌شود. انواع سند ملکی عبارتند از:
- سند مشاع
- سند شش دانگ
- سند مفروز
- سند منگوله دار
- سند تک برگ
- سند اعیان
- سند عرصه
- سند وقفی
- سند ورثه‌ای
- سند المثنی
- سند معارض
- سند شورایی
- سند وکالتی
- سند بنچاق
- سند رهنی
در ادامه به معرفی و بیان شرح مختصری از انواع سند ملکی که بیشتر کاربرد دارند و ممکن است با آن‌ها بیشتر مواجه شویم، می‌پردازیم. با شناخت این اسناد می‌توانیم بهتر از قبل به تفاوت‌های اسناد ملکی و اوقافی پی ببریم.
سند ملکی مشاع
واژه‌ی مشاع که از اشاعه گرفته شده، به معنای شریک بودن است و هنگامی‌که در مورد اسناد به کار می‌رود دلالت بر وجود چند مالک برای یک ملک مشخص دارد. به عبارتی دیگر می‌توان گفت که سند مشاع به سند ملکی گفته می‌شود که بین چند شریک تقسیم شده باشد. لذا می‌توان گفت که در این سندها هر یک از شرکاء بخشی از ملک را در تصاحب خود داشته و هر یک سند رسمی در اختیار دارند.
سند ملکی شش دانگ
اگر بخواهیم تعریفی ساده از این نوع سند بیان کنیم، این سند مربوط به ملکی است که تماما متعلق به یک شخص است. این سند از معتبرترین اسناد ملکی است. کلمه‌ی شش دانگ دلالت بر شش جهت دارد؛ یعنی شمال، جنوب، شرق، غرب، بالا و پایین. منظور از بالا و پایین، فضاهای بالا و زیر زمین است که نشان از مالکیت تام فرد بر ملک مورد نظر دارد.
سند ملکی مفروز
این سند که از پیچیده‌ترین اسناد در ایران است، از نظر حقوقی و معنا در مقابل سند مشاع قرار دارد. این سند هنگامی صادر می‌شود که صاحبان یک ملک مشاع، قصد جدا کردن ملک و تقسیم آن را داشته باشند. در این حالت ملک مورد نظر بین شرکاء افراز شده و هر یک از صاحبان دارای یک سند منفرد خواهند بود. همان‌طور که از توضیحات این سند بر می‌آید، ملک مورد نظر در تصاحب اشخاص حقیقی می‌باشد، برخلاف املاک موقوفه که در اختیار سازمان، اداره یا متولی مربوطه می‌باشد. بنابراین تفاوت‌های اسناد ملکی و اوقافی با توجه به توضیحات داده شده کاملا بارز است.
سند ملکی تک برگ
اگر از زمان‌های قدیم به خاطر داشته باشیم، اسناد قالبا به شکل دفترچه‌ایی و متشکل از چند برگ صادر می‌شدند. امروزه اسناد تک برگ، نوعی جدیدی از اسناد هستند که که از سوی مراجع رسمی در نظام اسناد کشور مورد تایید هستند. اسناد تک برگ برخلاف انواع قدیمی آن، با دست تهیه نمی‌شوند بلکه با حفظ تمامی نکات امنیتی با استفاده از وسائل کامپیوتری تهیه شده و به دست مالک می‌رسد.
سند ملکی المثنی
اگر بنا به هر دلیل موجهی، نظیر دزدیده شدن سند و یا از بین رفتن آن در آتش‌سوزی، سیل و… سند رسمی ملک مفقود شود، صاحب ملک باید در اسرع وقت با همراه داشتن مدارک مورد نیاز جهت اخذ سند المثنی اقدام کند. هر چند که صدور سند المثنی پیچیدگی‌ها و روند اداری زمان‌بری را طی می‌کند، اما پس از احراز مفقودیت و طی مراحل تعیین شده، فرد به سند المثنی برای ملک خود دست پیدا خواهد کرد.
سند ملکی عرصه و اعیان
اگر ساکن شهرهای بزرگ باشید که در آن‌ها بیشتر خانوار ساکن آپارتمان‌ها و مجتمع‌های مسکونی هستند، نام این سند برای شما آشنا خواهد بود. آپارتمان‌ها و مجتمع‌های مسکونی در زمینی به مساحت معین ساخته می‌شوند؛ در این شرایط سند عرصه، مربوط به سند ملکی زمینی است که آپارتمان در آن بنا شده است و سند اعیان، مربوط به سند ملکی واحدهای آپارتمان است. لازم به ذکر است که سهم هر یک از مالکین واحدها برای عرصه، با توجه به اندازه و متراژ اعیان آن‌ها محاسبه می‌شود. از مهم‌ترین تفاوت اسناد ملکی و اوقافی در سند عرصه و اعیان و واگذاری و عدم واگذاری آن در هنگام معامله است، که در ادامه به‌طور مفصل شرح داده خواهد شد.
سند ملکی ورثه‌ای
همان‌طور که از اسم این سند پیدا است، بعد از فوت مالک، مال او به وراث می‌رسد. وراث با ارائه مدارک مورد نیاز به اداره ثبت، درخواست تقسیم مال را بین خود می‌دهند. بر اساس قوانین حقوقی و شرعی هر یک از وراث به میزان حق خود از مال باقی‌مانده، ارث خواهند برد. تفاوت اسناد ملکی و اوقافی ، در سند ملکی ورثه‌ای و نحوه انتفاع از مال باقی‌مانده کاملا مشهود است.
سند ملکی تفکیکی
صدور این سند همان‌طور که از نام آن پیداست برای حالتی است که ملک، بین چند نفر از صاحبان خود تقسیم شده باشد. هر یک از صاحبان بر اساس حق خود از ملک، یک سند دریافت خواهند کرد.
سند ملکی وکالتی
این اسناد به نام فرد دیگری جز شخص فروشنده‌ی اصلی، به عنوان وکیل وی تنظیم می‌شوند. گاهی اوقات که صاحب ملک به دلایل مختلف مانند سفر خارجی، بیماری، کهولت سن و… قادر به انجام کارهای فروش و مسائل مربوطه نمی‌باشد، فردی معتمد به عنوان وکیل وی انتخاب می‌شود. فرد انتخاب شده به عنوان وکیل، امور مربوط به فروش و تنظیم سند را انجام خواهد داد. لازم به ذکر است که وکالت بین فرد و شخص معتمد انتخاب شده از سوی وی، باید به‌صورت رسمی و محضری ثبت شده باشد، تا برای همگان از اعتبار کافی برخوردار باشد.
سند ملکی منگوله‌دار
این اسناد به واسطه‌ی شکل ظاهری که دارند، به این نام خوانده می‌شوند. پلمپ سند ملکی منگوله‌دار که توسط اداره‌ی ثبت اسناد ایجاد می‌شود، مهر تاییدی بر صحت و اعتبار این اسناد است. شایان ذکر است که مالکیت در این اسناد قطعی است و هیچ‌گونه شبهه‌ای در مالکیت آن‌ها وجود ندارد. بنابراین با شناخت این اسناد می‌توان به تفاوت اسناد ملکی و اوقافی پی برد.
سند ملکی رهنی
بسیاری از خریداران در هنگام خرید خانه از وام و تسهیلات بانکی استفاده می‌کنند. بانک برای برخورداری از ضمانت لازم برای پرداخت وام و سایر تسهیلات، سند ملک را تا قرار معین در رهن خود نگه می‌دارد. این موضوع در خود سند نیز قید می‌گردد. لازم به ذکر است که خود سند نزد بانک گرو قرار نمی‌گیرد، بلکه همان‌طور که اشاره شد، این موضوع تنها در سند قید می‌گردد. نکته‌ای که در ارتباط با این اسناد وجود دارد آن است که اگر وام گیرنده نتواند تا موعد مقرر تعیین شده از سوی بانک، قرض و وام خود را تسویه کند، ملک در تصاحب بانک قرار خواهد گرفت. تفاوت اسناد ملکی و اوقافی در این اسناد نیز کاملا مشهود است.
حال که با انواع سند ملکی آشنا شده‌ایم، بهتر از قبل می‌توانیم تفاوت اسناد ملکی و اوقافی را درک کنیم و وجه تمایز آن‌ها از یکدیگر را شناسایی کنیم. در ادامه به سراغ عرصه و اعیان در املاک با سند اوقافی می‌پردازیم و این‌که عرصه و اعیان در اسناد اوقافی تفاوت بسیاری با اسناد ملکی دارد. با ما در ادامه‌ی این مقاله همراه باشید تا با تفاوت‌های اسناد ملکی و اوقافی بیشتر از قبل آشنا شویم.
عرصه و اعیان در املاک و اسناد اوقافی و تفاوت اسناد ملکی و اوقافی
همان‌طور که می‌دانیم هر ملکی دارای عرصه و اعیان است. در املاک شخصی عرصه و اعیان در قالب یک سند و قرار داد رسمی به فروشنده تفویض می‌شود. اما این مهم در مورد املاک وقفی کمی متفاوت است. باید بدانیم که در املاک وقفی، معمولا عرصه ملک است که وقف می‌شود. لذا در این شرایط عرصه ملک مورد نظر قابلیت خرید و فروش نداشته و در اختیار سازمان اوقاف می‌باشد. در چنین شرایطی تنها فروش اعیان ملک امکان‌پذیر می‌باشد. بنابراین با توجه به توضیحات داده شده متوجه شدیم که مالکیت عرصه و اعیان در مورد املاک وقفی از تفاوت و اهمیت بالایی برخوردار است و مهم‌ترین جنبه‌های تفاوت اسناد ملکی و اوقافی می‌باشد.
در مورد املاک وقفی باید دقت کنیم که هرچند عرصه آن‌ها قابلیت فروش ندارد ولی می‌توان آن‌ها را اجاره داد. بنابراین در هنگام خرید املاک اوقافی، علاوه‌بر انتقال سند اعیان باید اجاره‌نامه ملک نیز بایستی که به شما منتقل شود، تا بعدها به مشکلات و چالش‌های حقوقی بر نخورید. دقت کنیم که این اجاره‌نامه مابین صاحب اعیان و اداره اوقاف یا متولی مربوطه می‌باشد. لذا تاکید می‌کنیم که حتما نسبت به انتقال اجاره به نام خود اقدام کنید تا از مشکلات حقوقی احتمالی جلوگیری شود. این امر نیز از مهم‌ترین جنبه‌های متفاوت در اسناد ملکی و اوقافی است.
نحوه تشخیص سند اوقافی
اگر قصد خرید ملکی را داشته باشید، بدون شک یکی از نکاتی که باید به آن دقت کنید، تشخیص نوع مالکیت آن است، چرا که تفاوت اسناد ملکی و اوقافی در روند معامله و قیمت ملک مورد نظر تاثیرگذار است. لذا بایستی بدانیم که ملک در مالکیت شخص است و یا آن که وقف شده است؟ بیایید فرض کنیم که با تحقیق و پرس و جو متوجه شده‌اید که املاک ناحیه‌ای که قصد خرید ملک در آن جا را دارید، اکثرا اوقافی هستند. حال چگونه اطمینان حاصل کنیم که ملک مورد نظر شما اوقافی است یا خیر؟ این امر نیز از مهم‌ترین جنبه‌های متفاوت در اسناد ملکی و اوقافی می‌باشد که باید به آن دقت کنیم. در ادامه این مقاله همراه ما باشید تا با تفاوت‌های اسناد ملکی و اوقافی آشنا شویم.
ملک اوقافی را چگونه از روی سند آن شناسایی کنیم؟ تفاوت اسناد ملکی و اوقافی در چیست؟
یکی از تفاوت‌های بارز ملک شخصی، در نوع اسناد آن‌ها است. از جمله تفاوت‌های اسناد ملکی و اوقافی مربوط به نوشته‌هایی است که بر روی جلد این اسناد درج شده است. اگر نگاهی دقیقی به این اسناد بیاندازیم متوجه خواهیم شد که در اسناد مربوط به املاک شخصی ذکر شده «شش دانگ عرصه و اعیان»، این درحالی است که در اسناد مربوط به املاک وقفی «شش دانگ اعیان» ذکر شده است. این امر از مهم‌ترین جنبه‌های تفاوت میان اسناد ملکی و اوقافی می‌باشد که باید به آن دقت فراوانی کرد. همچنین بر روی جلد اسناد ملک وقفی این موضوع، یعنی موقوفه بودن ملک ذکر شده است که یکی دیگر از تفاوت اسناد ملکی و اوقافی ذکر همین نکته می‌باشد.
از دیگر روش‌های تشخیص ملک اوقافی و تفاوت اسناد ملکی و اوقافی می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
تحقیقات میدانی و پرس و جو
از ساده‌ترین و در عین حال کارامدترین راه‌ها برای تشخیص نوع ملک از نظر شخصی با وقفی بودن آن، سوال و تحقیق از اهالی آن محل و منطقه است. به‌طور معمول اهالی منطقه مورد نظر به خصوص افرادی که از پیش‌ترها ساکن آن‌جا بوده‌اند، از وضیعت ملک مورد نظر شما آگاهی دارند. همچنین مشاورین املاک هر منطقه معمولا از وضعیت خانه‌های استیجاری و در حال فروش، زمین‌های در حال ساخت و ساز، ، وقفی یا شخصی بودن سایر املاک آگاهی کاملی دارند که با مراجعه به آن‌ها می‌توانید به این مهم پی ببرید. این امر نیز از مهم‌ترین جنبه‌های تفاوت اسناد ملکی و اوقافی است که قبل از خرید باید در نظر داشته باشید و برای حصول اطمینان تحقیقات میدانی خوبی انجام دهید.
استعلام از اداره‌ی اوقاف
از دیگر راه‌هایی که می‌توانید از طریق آن پی به وقفی یا شخصی بودن ملک مورد نظر ببرید، و تفاوت اسناد ملکی و اوقافی را متوجه شوید، رجوع به سازمان اداره‌ی اوقاف است. البته یک نکته‌ی مهم را در این خصوص ذکر کنیم که تمامی املاک وقف شده در اختیار و تحت مدیریت سازمان اوقاف نیست. لذا اگر جواب استعلام اداره‌ی اوقاف مبنی بر وقفی نبودن ملک مورد نظر باشد، باز هم نمی‌توان یقنینا اطمینان حاصل کرد. چرا که احتمال آن وجود دارد که متولی ملک مورد نظر در جای دیگری باشد. این امر نیز از مهم‌ترین جنبه‌های تفاوت میان اسناد ملکی و اوقافی است. لذا برای آن‌که بتوانید متولی ملک اوقافی را جهت دریافت استعلام پیدا کنید، باید از مالک، اجاره نامه‌ی عرصه را مطالبه کنید. با مطالعه و مشاهده‌ی اجاره نامه‌ی عرصه می‌توانید متولی ملک وقفی مورد نظر خود را شناسایی کرده و برای دریافت استعلام به آن‌جا مراجعه کنید. لازم به ذکر است که دریافت استعلام همچنین برای آگاهی از بدهی داشتن ملک وقفی و میزان آن ضروری است. این در حالی است که در هنگام معامله سند ملکی به طی چنین روندی نیاز نمی‌باشد و این مورد نیز از جمله تفاوت‌های اسناد ملکی و اوقافی است.
استعلام ملک وقفی در شرایطی که متولی آن در دسترس نباشد
در این شرایط به عنوان اولین قدم می‌توانید به اداره‌ی اوقاف شهری که ملک در آن واقع شده است، رجوع کنید و درخواست دریافت استعلام برای ملک مورد نظر خود را بدهید. در صورتی که اداره‌ی اوقاف ملک مورد نظر را در مجموعه‌ی املاک خود عنوان نکرد، در قدم بعدی می‌توانید به سازمان موقوفات آستان قدس رضوی مراجعه کنید. چنان‌چه پس از دریافت استعلام از اداره موقوفات آستان قدس رضوی، جواب هم‌چنان منفی بود، می‌توان نتیجه گرفت که متولی ملک مورد نظر شما یا شخصی است و یا آن که در زیر مجوعه بقاع متبرکه قرار دارد. در این شرایط با دریافت لیستی از اداره‌ی اوقاف، شامل اسامی افراد یا بقاع متبرکه‌ای که در آن شهر دارای موقوفه هستند و مراجعه به آن‌ها، می‌توانید جهت استعلام ملک مورد نظر خود اقدام کنید. این امر نیز از جمله مهم‌ترین جنبه‌های تفاوت اسناد ملکی و اوقافی است.
مطالعه و دقت به سند ملک مورد نظر
شاید بتوان گفت که قطعی‌ترین را‌‌هکار برای تشخیص نوع ملک، دقت و توجه به سند و متن آن است. متاسفانه بسیاری از افراد در هنگام معامله دقت کافی به متن سند نداشته و گاه بعد از عقد قرار داد پی به مفاد آن و همچنین نوع ملک می‌برند. این در حالی است که تفاوت میان اسناد ملکی و اوقافی در جلد و متن آن‌ها کاملا مشهود می‌باشد. این امر نیز از جمله مهم‌ترین جنبه‌های تفاوت اسناد ملکی و اوقافی است. با توجه به توضیحاتی که در بالا داده شد، دو تفاوت عمده در ظاهر و متن اسناد مربوط به ملک شخصی و وقفی وجود دارد که به دقت و تفحص در جلد و متن سند، می‌توان متوجه آن‌ها شد.
در ادامه به بیان موردی تفاوت اسناد ملکی و اوقافی می‌پردازیم.
تفاوت اسناد ملكي و اوقافي در چه چیزي است؟
به‌طور کلی اسناد ملکی و اوقافی در شرایط واگذاری و مسائل حقوقی تفاوت‌های عمده‌ای با یکدیگر دارند. به‌طوری که می‌توان بیان کرد که تفاوت اسناد ملکی و اوقافی موجب اختلاف قیمت املاک وقفی با املاک شخصی شده است. برای شناخت بیشتر و بهتر تفاوت‌های موجود میان اسناد ملکی و اوقافی، در ادامه‌ی این مقاله همراه ما باشید.
- اسناد ملکی به‌صورت شش دانگ تنظیم می‌شوند، که در قالب یک جلد و یا بیشتر صادر شده و در آن تمامی شرایط و ضوابط ذکر می‌شود. این امر نیز از جمله مهم‌ترین جنبه‌های تفاوت اسناد ملکی و اوقافی است. چنان‌چه که سند به‌صورت سهمی باشد، بایستی که مجموع سهم‌ها به‌صورت شش دانگ باشد. این اسناد چه به‌صورت دفترچه‌ای و چه به‌صورت منگوله‌دار نباید دست خورده باشند و یا منگوله آن‌ها مخدوش شده باشد.
- در اسناد ملکی چهار جهت جغرافیای ذکر شده است. همچنین مشخصات کامل ملک در متن سند وجود دارد. به عنوان مثال در این اسناد حدود شرقی، غربی، جنوبی و شمالی، قطعه مجاور و همچنین خیابان دسترسی به‌طور کامل درج شده است. این امر نیز از جمله جنبه‌های تفاوت اسناد ملکی و اوقافی است.
- سند ملکی در حکم شناسنامه و مدرکی دال بر اعتبار آن است. در سند ملکی مشخصات کامل صاحبان آن ذکر می‌شود. این امر نیز از جمله جنبه‌های تفاوت میان اسناد ملکی و اوقافی است.
- هر سندی از یک شماره سریال یا پلاک ثبتی منحصر به خود برخوردار است که با استفاده از آن می‌توان در اداره ثبت اسناد و املاک سوابق و هویت ملک مورد نظر را جست و جو کرد. لازم به ذکر است که شماره سریال سند باید در تمام صفحات آن یکسان باشد و تمامی اوراق سند از یک شماره واحد برخوردار باشند. این شماره سریال و پلاک در اسناد ملکی و اوقافی تفاوت دارد و از جمله تفاوت اسناد ملکی و اوقافی می‌باشد.
- هر سندی در شماره قطعه منحصر به فرد است. این شماره توسط نقشه تفکیکی تعریف شده از طرف اداره ثبت اسناد و املاک ایجاد می‌شود. این امر نیز از جمله جنبه‌های تفاوت اسناد ملکی و اوقافی است.
- اگر بخواهیم از نظر اعتبار و ارزش دو ملکی را که دارای سند ملکی و اوقافی هستند، با یکدیگر مقایسه کنیم، پی به تفاوت میان اسناد ملکی و اوقافی در این مورد می‌بریم. بدون شک سند ملکی از اعتبار و ارزش بیشتری برخوردار است. در یک ارزیابی کلی می‌توان گفت که ارزش ملک شخصی حدودا 20 % بیشتر از ملک با سند اوقافی است. این امر نیز از جمله مهم‌ترین جنبه‌های تفاوت میان اسناد ملکی و اوقافی است.
- اسناد اوقافی برای مالک خود اختیار کامل ایجاد نمی‌کنند، به‌طوری که انجام هرگونه معامله‌ای نظیر خرید، فروش و اجاره ملک مورد نظر باید با اجازه‌ی اداره‌ی اوقاف انجام بپذیرد. این امر نیز از جمله مهم‌ترین جنبه‌های تفاوت میان اسناد ملکی و اوقافی است.
- همان‌طور که پیش‌تر نیز ذکر شد، املاک اوقافی دارای اسناد عرصه و اعیان است. در این املاک خریدار صرفا صاحب اعیان ملک خواهد بود و نمی‌تواند ادعایی مبنی بر مالکیت عرصه داشته باشد. بنابراین اگر خریدار ملکی با سند وقفی باشید، مالک اعیان زمین و مستاجر اعیان آن خواهید بود. این امر نیز از جمله مهم‌ترین جنبه‌های تفاوت اسناد ملکی و اوقافی است.
در انتهای مقاله لازم است ذکر کنیم که اجاره، خرید و فروش و به‌طور کلی معامله‌ی املاک با سند اوقافی تفاوت‌های عمده و بسیاری با سایر املاک با سند ملکی دارد. در این مقاله کوشیدیم که با معرفی کامل این اسناد به شما خریداران و صاحبان املاک اوقافی، شما را با تفاوت میان اسناد ملکی و اوقافی و همچنین نکاتی که در هنگام معامله این املاک نیاز است مد نظر قرار دهید آشنا کنیم. بدون شک انجام امور تحقیقاتی و دریافت استعلام‌های ذکر شده در مقاله از طریق مراجع ذی‌صلاح به شما خریداران و صاحبان املاک با سند اوقافی کمک شایانی می‌کند تا از طرح مسائل و دعاوی حقوقی احتمالی پیشگیری کنید. تفاوت اسناد ملکی و اوقافی در روند معامله تغییرات فراوانی ایجاد می‌کند که لازم است پیش از انجام معامله به آن‌ها دقت کنیم.
