آرامگاه فردوسی
آرامگاه فردوسی در ۲۴ کیلومتری شمال شرقی شهر مشهد و در شمال بزرگراه مشهد به قوچان، در آبادی قدیم توس قرار گرفته است. آرامگاه فردوسی تا سال ۱۳۱۰ هجری شمسی فاقد بنا بود و مقبره او در باغ شخصی اش قرار داشت.
فردوسی در حدود سال های ۳۲۹ یا ۳۳۰ هجری قمری در قریه باژ (یا فاز) از قراء توس متولد شد. از اشاراتی که در شاهنامه به عمر فردوسی شده، چنین استنباط می شود که وی از سن ۶۸ تا ۷۶ سالگی به سرودن شاهنامه اشغال داشته است. فردوسی در سال ۴۱۱ یا ۴۱۶ هجری قمری در سن ۹۰ سالگی وفات یافت. وی در دوران غزنوی می زیسته است و اثر ماندگارش به نام شاهنامه قبل از آن که حماسه اساطیری تاریخ کهن ایران باشد بستر مناسبی برای حفظ و دوام زبان فارسی شناخته می شود.
کار احداث ساختمان بنای فعلی آرامگاه فردوسی از سال ۱۳۰۷ هجری شمسی آغاز و در مهرماه سال ۱۳۱۳ پایان یافت. این بنا در سال ۱۳۴۳ دستخوش تغییراتی شد که بنای امروزی حاصل بنای قبلی و تغییرات انجام گرفته است. ساختمان کنونی آرامگاه در سال ۱۳۱۳ هم زمان با آیین های هزاره فردوسی گشایش یافت. آرامگاه که به شکل بناهای پرسپولیس و مقبره کورش در پاسارگاد می باشد، از سه قسمت تشکیل شده است که اولین بخش آن، میانی ترین بخش می باشد و از سنگ قبری از جنس مرمر به ابعاد ۱ در ۱٫۵ متر و حدود ۰٫۵ متر ارتفاع تشکیل شده است. بخش دوم شامل تالاری مربع شکل است که از سنگ مرمر ساخته شده و داخل آن با کاشی تزیین شده است و چهار ستون بلند با دو سر ستون بزرگ در چهار گوشه این تالار موجود می باشد و تصویر مرد بالداری در بالای ضلع جنوبی بنای اصلی نقاشی شده است که ویژگیهای پرسپولیس را بیشتر به یاد میآورد و سومین بخش محوطه پلکانی پوشیده از سنگ مرمر است که اتاق روی آن قرار دارد و تعداد زیادی از اشعار فردوسی روی دیوار آن حک شده است. بر دیوارهای داخل آرامگاه فردوسی، حجاری هایی به چشم می خورند که هریک روایت کننده داستانی از افسانه های شاهنامه است. شرح نقوش برجسته روی سنگ ها به خط نستعلیق بر لوحه های کوچک برنجین حک شده که بر زیبایی درون ساختمان افزوده است. همچنین معماری این بنای زیبا، توسط استاد معمار هوشنگ سیحون انجام شده است.