انواع کنتور آب

کنتور آب برای اندازه گیری میزان سیال در حال جریان از یک مسیر بسته (مانند خط لوله) با سطح مقطع مشخص، می توان از وسایل و تجهیزات گوناگون استفاده کرد. در برخی از کنتور آب حجم سیال در جریان به طور مستقیم خوانده می شود.و در برخی دیگر پس از اندازه گیری دبی سرعت و یا وزن سیال حجم آن با تقریب خوبی تخمین زده می شود. طبق تعریف استاندار کنتور آب وسیله ای است که برای اندازه گیری مداوم، حفظ و نشان دادن حجم آب عبوری از یک مسیر به کار می رود.با توجه به این تعریف می توان قسمت های تشکیل دهنده کنتور آب را به سه بخش اصلی تقسیم کرد:

• بخش اندازه گیرنده
• بخش شمارنده
• بخش نمایش دهنده

بخش اندازه گیرنده کنتور قسمتی است که وظیفه تبدیل حجم، دبی،سرعت یا وزن آب عبوری به علائم یا سیگنال های قابل شمارش را بر عهده دارد.این سیگنال ها از طریق مکانیکی یا الکترونیکی به قسمت شمارنده منتقل و پس از شمارش و پردازش، نتایج حاصل از قسمت نمایش دهنده قرائت می گردد.

کنتورهای مکانیکی

یکی از متداول ترین انواع کنتور آب برای اندازه گیری مستقیم حجم آب مصرفی و محصول عمده شرکت های بزرگ کنتورساز دنیا کنتورهای مکانیکی است. در این نوع کنتور آب از جزء تشخیص دهنده جریان نظیر پروانه یا پیستون متحرک استفاده می شود که میزان حرکت و جابجایی آن متناسب و متاثر از حرکت میزان حجیم آب عبوری اندازه گیری و ثبت می شود.انتقال حرکت پروانه و یا پیستون به شمارنده هم به صورت چرخ دنده ای( نوع گیربکسی)و هم به صورت تلفیقی از درگیری دو آهن ربای دائمی و تعدادی چرخ دنده( نوع مغناطیسی) امکان پذیر است. در کنتورهای نوع گیربکسی چنانچه کلیه قطعات داخلی ، با آب در تماس باشند نوع تر و اگر به جز بخش شمارنده بقیه قطعات با آب در تماس بوده نوع نیمه خشک و اگر فقط پروانه با آب در تماس باشد( مانند کنتورهای مغناطیسی) نوع خشک نام گذاری می شود.

مزیت کنتورهای مغناطیسی نسبت به کنتورهای گیربکسی کاهش میزان تماس قطعات داخلی با آب، رسوب املاح موجود در آن و در نتیجه جلوگیری از خرابی کنتور آب در اثر گیر دادن قطعات داخلی می باشد.اما مواردی نظیر تاثیر میدان ها مغناطیسی خارجی روی عملکرد کنتور، بروز پدیده قطع اتصال در آهن ربای دائمی و یا جذب براده های فلزی احتمالی موجود در آب، از معایب این نوع کنتورها است. بسیاری از شرکت های معتبر کنتورسازی با طراحی اصولی و تعبیه حلقه ضد مغناطیس و استفاده از آهن رباهای دائمی مناسب و دقیق اشکالات مذکور را در محصولات تولیدی خود مرتفع نموده اند.

کنتورهای مکانیکی نوع سرعتی

در کنتورهای سرعتی، جزء تشخیص دهنده جریان، توربین یا پروانه ای است که در مسیر آب قرار گرفته و توسط نیروی ناشی از حرکت آب به طور آزادانه دوران می کند و به واسطه حرکت پروانه، حجم آب عبوری از کنتور اندازه گیری می شود. طراحی پروانه و محفظه مربوطه به گونه ای است که بین چرخش پروانه و سرعت جریان سیال تناسب مستقیم برقرار می گردد.در این کنتورها چنانچه محور توربین در امتداد مسیر جریان سیال عمود باشد کنتور را توربین عمودی می نامند.کنتورهای توربین افقی معمولا در سایزهای بالا(حجیم) و نوع توربین عمودی در سایزهای پایین ( کنتورهای خانگی) بکار گرفته می شود.

در صورتی که آب از چند روزنه به پروانه برخورد کند، کنتور چند افشانه و اگر از یک جهت به پروانه برخورد نماید تک افشانه نامیده می شود.کنتورهای تک افشانه نسبت به کنتورهای چند افشانه در سرعت های کمتر آب شروع به کار می کنند.در صورتی که کنتورهای چند افشانه مقاومت بیشتری نسبت به ضربات دینامیکی از خود نشان می دهند.

 

نصب بهره برداری و نگهداری کنتورهای مکانیکی

کنتور آب یکی از وسایل ابزار دقیق است که توجه به نصب و نگهداری صحیح آن موجب بهره گیری طولانی مدت و کارکرد بهینه آن خواهد شد.در این رابطه توجه به نکات زیر ضروری است:

• کنتورهای مکانیکی، برخلاف ظاهری به دلیل داشتن چرخ دنده هایی که همواره میزان درگیری بین آنهاباید در حد تعریف شده ای باشند، نسبت به ضربات حساس هستند و به همین دلیل شرکت های معتبر تولیدکننده کنتور بر روی بسته بندی این محصولات علائم شکستنی را حک می کنند.
• محل نصب کنتور باید به گونه ای باشد که از وارد آمدن هرگونه ضربه احتمالی مصون باشد.اکثر خرابی کنتورهای برگشتی از شبکه ناشی از نصب نادرست آنها است. آثار مصالح ساختمانی به جا مانده بر روی برخی از کنتورها بیانگر بهره برداری نادرست و عدم توجه به حساسیت این وسیله است.
• دلیل عمده خرابی کنتورهای نو ناشی از ورود ذرات خارجی(نظیر گل ولای، ذرات به جامانده از محل برش لوله و غیره) به داخل کنتور است.لذا تمیز کردن لوله قبل از نصب کنتور به وسیله آب آزاد می تواند از بروز این نوع خرابی ها جلوگیری کند.
• موقعیت کنتور در خط لوله بایستی به گونه ای باشد که از ورود هوا به داخل آن اجتناب شود. در صورتی که جلوگیری از ورود هوا به داخل کنتور  امکانپذیر نباشد، نصب شیر اتوماتیک تخلیه هوا قبل از کنتور می تواند راهگشا باشد، بعد از نصب کنتورهای نو، هواگیری و پر کردن خط لوله و کنتور می باید با جریان آرام آب( باز کردن آهسته) صورت پذیرد. باز نمودن ناگهانی شیر آب موجب ضربه دیدن مکانیزم داخلی کنتور می شود.

دستورالعمل نصب و نگهداری کنتورهای خانگی

با توجه به مشخصات آب و شبکه مورد نظر( اعم از حداقل دبی عبوری، حداکثر فشار کاری، سختی آب، ذرات معلق و ماکزیمم درجه حرارت آب) بخش عمده ای از مشکلات کنتور آب مربوط به نحوه نصب، نگهداری و بهره برداری از کنتور است.در این ارتباط توجه به موارد ذیل ضروری است.

• قبل از نصب کنتور آب باید از سالم بودن پمپ، وجود فیلتر و عدم ذرات خارجی در محل اتصال اطمینان حاصل نمود.توصیه می شود قبل از نصب، مقداری آب با فشار زیاد از لوله عبور داده شود.
• محل نصب باید به شکلی انتخاب گردد که اولا کنتور را از یخ زدگی مصون دارد، ثانیا در حد امکان از خالی شدن کنتور از آب جلوگیری نماید.، ثالثا تا حد ممکن مانع از فشار ضربه قوچ شود.
• کنتورهای سرعتی باید به صورت افقی نصب گردد، به طوری که صفحه شمارنده رو به بالا باشد.هرگونه انحراف کنتور از حالت افقی باعث کاهش دقت کاری این وسیله می شود.( نصب کنتورهای حجمی از این قاعده مستثنی است)
• به منظور جلوگیری از برگشت آب خروجی بخصوص ورود آب گرم به داخل کنتور آب، نصب شیر یکطرفه بعد از کنتور ضروری است.
• از پرتاب نمودن و ضربه زدن به کنتور اجتناب شده و در هنگام نصب به هم جهت بودن فلش حک شده روی کنتور و جهت جریان آب توجه گردد.
• پس از نصب کنتور آب و به منظور تخلیه کامل هوای داخل آن باید آب را به تدریج از کنتور عبور داد.
• در صورت رعایت نکات توصیه شده متوسط عمر مفید کنتور حدود پنج سال است. به همین دلیل لازم است پس از گذشت زمان مربوطه کنتور مورد تعویض قرار گیرد.