۱٫ اهمیت و کاربرد مدیریت فنی در فعالیت های ساختمانی:
مدیریت را می توان استعداددستیابی به حداکثر کیفیت و کمیت تولیدات در برابر حدقل هزینه و کار تعبیر نمود و مدیر خوب آن است که پیوسته مراقب و درصدد پیداکردن طرق مناسب و بهتری جهت برگزاری و انجام کارها و بهبود بخشیدن به اوضاع کار باشد.
جهت تولید یک کالا و یا به راه انداختن یک موسسه تولیدی، صنعتی و یا ساختمانی به پنج عامل اساسی نیاز می باشد، که عبارتند از:
۱) ماشین آلات
۲) مواد اولیه
۳) منابع پولی
۴) مردان و یا نیروی کار
۵) مدیریت
در واقع یک مدیر خوب می بایستی باتوجه به ۵ عامل ذکر شده برنامه ریزی های لازم را در جهت تولید مناسب بکار گیرد. احداث ساختمان در واقع کالایی است که تولید و ساخته می شود. بنابراین نیاز به ۵ عامل مهم فوق خواهد داشت.
یکی از قدیمی ترین و ساده ترین تشکیلات عبارتست از وجود یک مدیر و یا سرپرست کارگاه با تعدادی کارگر که ساده ترین شکل یک سازمان بشمار می آید. اصولاً ساخت یک ساختمان (هرچندکوچک) دارای مراحل مختلف و متعددی شامل عملیات خاکبرداری، پی سازی، اسکلت بتنی و فلزی، سفت کاری، نازک کاری و … است.
بنابراین به منظور ایجاد هماهنگی بین بخش های مختلف و استفاده بهینه از زمان، نیروی انسانی و ماشین آلات، نیاز به مدیریت کارآمد و واحدی خواهد بود. بدون وجود مدیر لایق و شایسته هیچ مجموعه ای به هدف نخواهد رسید.
Ø بدلیل اشراف بر تمامی امور انجام شده و اتفاقات در ساختمان، اهمیت دادن به ورود و خروج به موقع درکارگاه برای یک مدیر خوب کاملاً ضروری می باشد. (ورود قبل از همه و خروج بعد از همه) حتی تاجایی که روز بعد کم یا زیاد شدن وسایل و جابجایی آن ها را متوجه شود.
۲٫ تحویل زمین و تجهیز کارگاه:
یکی از مراحل پیش از عملیات اجرایی که از اهمیت ویژه ای نیز برخوردار است، مرحله تحویل زمین و آماده سازی کارگاه به منظور اجرای عملیات عمرانی است.
تحویل زمین: پس از طراحی و تهیه نقشه ها و انعقاد قرارداد بین کارفرما و پیمانکار، کارفرما موظف است محل یا زمین اجرای پروژه را به پیمانکار تحویل نماید. تحویل زمین به معنی تحویل نقاط نشانه و مبدأ و هم چنین طول و عرض زمین و مشخص نمودن جهات اربعه (شمال، جنوب، شرق و غرب) وامتدادها (بر و کف) می باشد، لذا پیمانکار پیش از آغاز عملیات موضوع پیمان باید نقاط نشانه و مبدأ را از لحاظ تطبیق با مختصات کنترل نماید و در صورتی که اختلافی موجود نباشد درستی آن ها را تأیید و اعلام نماید، سپس وضع موجود با مهندس مشاور و کارفرما، صورت جلسه شده و ملاک شروع عملیات قرار گیرد.
پیمانکار در این مرحله باید نقاط نشانه و مبدأ را با بتن یا یک مصالح بنایی تثبیت نماید و در طول مدت اجرای کار تا تحویل موقت به هزینه خود، حفظ و نگهداری نماید. بدیهی است هرگونه معارض یا مشکلی در رابطه با مالکیت زمین در حین اجرای کارپیش آید، مسئولیت آن به عهده کارفرما می باشد.
معمولاً درسایت ها و کارگاه های بزرگ به منظور مشخص نموده محل تجهیزات، وسایل، ماشین آلات، اتاق های اداری و پشتیبانی و … نقشه ای تهیه می شود که در آن کلیه قسمت های فوق مشخص شده که در صورت تأیید کارفرما، پیمانکار باید بر اساس آن جانمایی و سپس تجهیز کارگاه نماید. این طرح که به آن طرح جانمایی کارگاه گفته می شود به پیمانکار کمک می کند تا عملیات اجرایی را با برنامه ریزی بهتر و سرعت بیشتری انجام می دهد.
۳٫ تجهیز کارگاه:
پس از تحویل کارگاه و محلی که باید احداث ساختمان موجود پیمان در آن انجام شود و تأیید طرح جانمایی توسط کارفرما (مالک) سازنده (پیمانکار) بایستی نسبت به تجهیز کارگاه و آماده نمودن کارگاه اقدام نماید، مواردی که در تجهیز کارگاه بایستی رعایت شوند؛ عبارتند از:
۱٫ محصورنموده کارگاه با وسایل مناسب
۲٫ تأمین آب، برق، سوخت و مخابرات
۳٫ تأمین نیروی انسانی به تناسب عملیات اجرایی
۴٫ تأمین تجهیزات، ماشین آلات و ابزار مناسب با عملیات اجرایی
۵٫ احداث اتاق های کارگری و پرسنل کارگاه
۶٫ احداث اتاق های مربوط به مشاور و محل استقرار کارفرما
۷٫ تأمین و احداث انبارهای لازم به منظور انبار و دپوی مصالح لازم
۸٫ نصب تابلوهای هشداردهنده
۹٫ نصب تابلو مشخصات پروژه
۱۰٫ مجهزنمودن کارگاه به کمک های اولیه
۱۱٫ احداث راه های موقت در صورت لزوم
۱۲٫ تأمین روشنایی کارگاه به منظور اجرای کار در شب در صورت لزوم
۱۳٫ بیمه نمودن کارگاه
۱۴٫تأمین وسایل حفاظتی پرسنل از قبیل کلاه ایمنی، کفش مناسب، کمربند، لباس و ….
۴٫ تجهیزات و ماشین آلات:
تجهیزات و ماشین آلات در کارگاه با توجه به نوع پروژه از نظر سازه و حجم عملیات های مختلف با آن و با در نظر گرفتن شرایط کارگاه و امکانات تعیین می شود. به عنوان نمونه با توجه به مشخصات کارگاه های بتنی که تجهیزات و ماشین آلات آن از اهمیت ویژه ای برخوردار است به بررسی آن می پردازیم. در حقیقت قسمت اعظم ماشین آلات لازم در کارگاه های بتنی، تدارک مصالح می باشد و قسمت دیگر تجهیزات و ماشین آلات با مختصر تفاوتی بر حسب نوع پروژه در اکثر پروژه های بزرگ مورد نیاز می باشد، بخش اول در رابطه با ماشین آلاتی است که به تهیه شن و ماسه ارتباط دارد، در صورت عدم دسترسی به معادن شن و ماسه و نیاز به تولید شن و ماسه در کارگاه باید مصالح مورد نیاز را تولید نمود، به منظور ساخت و اجرای بتن به دستگاه بتن ساز مرکزی، بتن ساز دستی، وسایل حمل بتن از قبیل تراک میکسر؛ دامپر لیفتراک، باکت، پرخ های دستی، پمپ ها و وسایل متراکم کردن و صاف کردن بتن نیاز می باشد به غیر از دستگاه سنگ شکن بتن ساز مرکزی و پمپ ثابت که می بایستی در محل ثابتی استقرار یابند سایر وسایل را می توان جابجا کرد.
سایر ماشین آلات و تجهیزاتی که عموماً در کارهای ساختمانی از آن ها استفاده می شود عبارتند از: کامیون، تریلی، بیل مکانیکی، بولدوزر، لودر، گریدر، اسکریپر، غلتک، دامپر، تراک میکسر (ماشین حمل بتن)، کمپکتور، بتنیر، بالابر، جرثقیل، تاور کرین، ویبراتور، کمپرسور و …
