وعده ساخت چهار میلیون مسکن عملی می‌شود؟
نزدیک به یک سال و نیم از انتخابات ریاست جمهوری و پیروزی ابراهیم رییسی می گذرد. رییسی چه پیش از ورود به ساختمان ریاست جمهوری پاستور و چه پس از آن وعده داده بود که «در حوزه مسکن ساخت چهار میلیون واحد مسکونی شعار انتخاباتی نیست. هم نیاز کشور و هم قانون است.» اما با وجود این وعده، واحدها هنوز به متقاضیان تحویل داده نشده است.
به گزارش ساختمان آنلاین به نقل از اقتصادآنلاین، دولت سیزدهم در آغاز شروع به کار خود وعده داده بود که در چهار سال دوره اول خود، چهار میلیون مسکن به متقاضیان تحویل داده شود که این واگذاری برای دهک های پایین به صورت رایگان و برای دهک های بالا و افرادی که می خواهند به صورت انبوه شروع به ساخت مسکن کنند، به صورت اقساط و تسهیلات انجام می گیرد.
در مهر ماه ۱۴۰۰ نیز طرح قانون جهش تولید مسکن به تصویب مجلس رسید که به موجب آن دولت موظف است نیاز سالانه مسکن را بر اساس اعلام وزارت راه و شهرسازی در مناطق شهری و روستایی تامین و به نحوی برنامه ریزی و اقدام کند تا در چهار سال نخست اجرای این قانون، سالانه به طور متوسط حداقل یک میلیون واحد مسکونی در کشور برای متقاضیان واجد شرایط عرضه شود.
اما با این حال مرحوم رستم قاسمی وزیر پیشین راه و شهرسازی سال گذشته درباره وعده ساخت مسکن با اشاره به این قانون گفت: «وعده ساخت مسکن در دولت سیزدهم به این معنی نیست که هرسال یک میلیون مسکن ساخته خواهد شد. چرا که همه می دانیم ساخت مسکن یک و نیم سال زمان می برد. بنابراین از ابتدا این مساله را اعلام کردیم که در وهله نخست باید تا حدود دو میلیون واحد مسکونی را شروع کنیم و هم‌‌اکنون عملیات اجرایی آن نیز در شرف آغاز شدن است.»
او همچنین گفت که بالغ بر یک میلیون و ۳۵۰ هزار واحد مسکونی در دست اجراست که تا شهریور ماه ۱۰۰ هزار واحد تحویل خواهد شد.
این مساله نشان دهنده این است که بر خلاف وعده دولت رییسی برای ساخت یک میلیون مسکن در هر سال، این امر تحقق پذیر نیست.
رییسی نیز در مرداد ماه امسال در سفر خود به کرمان با اشاره به فراهم نشدن زیر ساخت های لازم در دولت حسن روحانی گفت: «می بینیم در سال های مختلفی زیر ساخت های لازم را انجام ندادند و من هم در جایگاهی نیستم که دائما بگویم فلان کار را نکرده اند. خیلی جاها مشکل داریم. سالی یک میلیون مسکن باید می ساختند و نساختند. خیلی کارها باید انجام می شد که نشد ولی به هر حال ما باید عقب ماندگی ها را جبران کنیم یعنی الان حرکت دولت باید تحولی و انقلابی باشد.»
اما محمدباقر قالیباف در آذرماه امسال در پاسخ به سوالی درباره قابلیت اجرای قانون جهش تولید مسکن با اشاره به اینکه مردم باید ساخت مسکن را انجام دهند اظهار کرد: «در دهه ۹۰ آن طور که باید مسکن تولید می شد، نشد و یک عقب ماندگی به وجود آمد. الان معضل مسکن شدیدتر از معیشت مردم شده است. نباید دولت را مسئول ساخت مسکن کنیم. ساخت مسکن را باید مردم انجام بدهند.»
وزیر جدید راه و شهرسازی زیر بار ساخت چهار میلیون مسکن نرفت
با وجود اخبار منتشر شده از عملیاتی شدن ساخت سالانه یک میلیون مسکن، اظهارات مهرداد بذرپاش وزیر جدید راه و شهرسازی در جلسه رای اعتماد، اینطور نشان داد که او خود را زیر بار چنین وعده سنگینی قرار نمی دهد.
او در جلسه رای اعتماد و و در دفاعیه خود گفته بود: « هزینه ساخت چهار میلیون مسکن تقریبا دو برابر بودجه کل کشور در سال ۱۴۰۱ است. شما نمایندگان بگویید از کجا باید تامین شود؟ با چه مدلی می خواهیم مسکن بسازیم؟ فکر نکنید اگر از ساخت مسکن کوتاه بیاییم مقصر دولت یا برعکس مجلس است، ما همه در یک کشتی نشسته ایم و همه برای ایران و نظام تلاش می کنیم مگر می توان برای مردم کاری نکرد. یک وزارتخانه چه کاری برای تامین مالی طرح ۲۸۰۰ همت می تواند انجام دهد؟»
البته جهرمی سخنگوی دولت هم اخیرا در توجیه سخنان بذرپاش در مجلس گفته است: «او نگفت که ما چهار میلیون مسکن نمی سازیم، بلکه می گوید اگر دولت بخواهد صرفاً با منابع دولتی چهار میلیون مسکن بسازد، در ظرف بودجه نشدنی است، لذا دولت باید حاکمیتی این کار را پیش ببرد و نه تصدی گرایانه. باید بخشی از این مسکن ها را مستقیم دولت بسازد، بخشی از طریق شهرداری ها یا توسط مردم با اعطای زمین ساخته شود.» اما همه اینها نشان دهنده شانه خالی کردن وزیر جدید راه و شهرسازی از محقق شدن این وعده است.
در تازه ترین اخبار نیز محمد مخبر معاون اول رییس جمهوری در پاسخ به سوالی درباره ساخت مسکن گفت: «ما می گوییم که مسکن باید ساخته شود، اما نه اینکه دولت مسکن بسازد، بحث مطرح می کنند که چگونه ممکن است چهار میلیون مسکن ساخته شود؟ مگر قرار است که دولت مسکن بسازد؟ مگر هیچ وقت مسکن را دولت ساخته است؟ مسکن را مردم می سازند.»
مشکلات پیش روی طرح نهضت ملی مسکن
طبق ماده ۴ قانون جهش تولید مسکن، در سال اول اجرای نهضت ملی مسکن، باید ۲۰ درصد از تسهیلات بانکی که کمتر از ۳۶۰ هزار میلیارد تومان نباشد، به بخش مسکن تخصیص یابد. اما اخیرا بانک مرکزی رقم کل تسهیلات اعطایی به همه بخش های اقتصادی در ۶ ماهه نخست ۱۴۰۱ را بدون اشاره به مقدار تخصیص به هر بخش، ۱۹۵۴ هزار میلیارد تومان اعلام کرده است.
همچنین پرداخت ۲۰۰۰ هزار میلیارد تومان تسهیلات در نظام بانکی در حالی است که بر اساس آمار وزارت راه و شهرسازی، تسهیلات پرداختی نظام بانکی حدود ۱۸ هزار میلیارد تومان بوده است که گفته می شود تقریبا تمام آن توسط بانک مسکن پرداخت شده است.
لازم به ذکر است که اگرچه دولت و قانون جهش تولید مسکن، سهم بخش مسکن از تسهیلات اعطایی را ۲۰ درصد از کل تعیین کرده اند، اما امسال سهم بخش مسکن نزدیک به یک درصد بوده است که این امر می تواند ساخت واحدهای مسکونی را با مشکل رو به رو کند.
همچنین بر اساس آنچه اعلام شده تا کنون ۸۰۵ هزار و ۷۶۵ نفر در طرح نهضت ملی مسکن افتتاح حساب کرده اند و قرارداد پرداخت تسهیلات با ۲۰۴ هزار و ۲۱۲ واحد به مبلغ ۶۹ هزار و ۴۷۵ میلیارد تومان منعقد شده است. با توجه به اینکه یکی از اصلی ترین منابع تامین مالی ساخت این واحدها، تسهیلات بانکی است، آمار بانک تخصصی حوزه مسکن نشان می دهد که تنها به حدود ۲۰۰ هزار واحد مسکونی از این طرح تاکنون وام پرداخت شده است.
در نهایت با وجود ثبت نام افراد برای دریافت مسکن ملی، هنوز هیچ واحدی تحویل داده نشده و فقط اخباری از کلنگ زنی و عملیاتی شدن این واحدها شنیده می شود. مشکلات پیش روی دولت سیزدهم در این باره و تحویل ندادن واحدها به متقاضیان حکایت از آن دارد که یکی دیگر از وعده های مهم دولت نیز شرایط سختی برای تحقق دارد.
