احداث شهرک‌های جدید ویلایی در تهران

به گزارش ساختمان آنلاین به نقل از شفقنا، یکی از روش های جدید در نهضت ملی مسکن، شهرک سازی است که بر اساس آن، خارج از حریم شهر، مکانی برای ایجاد یک شهرک مستقل به منظور ساخت و ساز با شرایط خاص و تراکم کم شناسایی می شود تا اگر کسی بخواهد با فاصله منطقی از شهر، سکونتگاه ویلایی داشته باشد، این امکان فراهم شود.

آنگونه که ارسلان مالکی، مدیرعامل سازمان ملی زمین و مسکن، می گوید: طبق دستور وزیر راه و شهرسازی، برای شناسایی ۵۰ نقطه به منظور ساخت و ساز شهرک جدید اقدام شده و در حال حاضر از این ۵۰ نقطه، ۲۳ نقطه در شورای عالی شهرسازی و معماری تصویب شده است.

طبق اظهارات مالکی، در استان تهران، مطالعات لازم جهت شناسایی اراضی و نقاط مناسب برای شهرک سازی در سه منطقه شامل خوارزمی پاکدشت، اعتمادیه پرند و ملارد انجام شده است.

در این میان، ضمن اینکه شناسایی اراضی و انجام مطالعات کارشناسی برای سایر شهرک های مصوب در دستور کار قرار دارد، در استان های یزد و قم، ساخت و ساز در قالب شهرک های مسکونی جدید آغاز شده است.

تکاپو برای احداث صنعت شهرها

بر اساس اطلاعات سازمان ملی زمین و مسکن، در زیرمجموعه نهضت ملی مسکن، تاکنون برای ساخت بیش از ۱۱۰ هزار واحد مسکونی در قالب صنعت شهرها زمین شناسایی شده که کلنگ زنی و آماده سازی بخشی از آنها در شهرهایی مثل ماهشهر خوزستان و خواف خراسان رضوی شروع شده است.

مدیرعامل سازمان ملی زمین و مسکن از تلاش برای احداث صنعت شهر در محدوده پایتخت هم خبر داده و گفته است: در تهرآن‌ هم تلاش می کنیم در یکی از مناطق صنعتی اطراف، مثل اشتهارد تأمین اراضی مناسب در قالب صنعت شهرها را انجام دهیم.

مالکی، صنعت شهر را مهمترین رویکرد دولت سیزدهم برای استفاده از مشارکت واحدهای تولیدی و صنعتی در تأمین مسکن کارکنان آنها می داند و می گوید: در این راستا دولت تسهیلات و تخفیف ها و مجوزهای لازم را تأمین و ابلاغ می کند و واحدهای تولیدی در تأمین زمین و احداث واحدهای مسکونی پرسنل خود مشارکت خواهند داشت.

الزامات حل مشکل مسکن با شهرک سازی

مسکن یک کالای ناهمگون و غیرمنقول است و به همین واسطه، برای حل مشکلات مرتبط با آن باید سیاست های چندجانبه اجرا شود. به عنوان مثال، در شهر تهران چند صد هزار واحد مسکونی لوکس، بزرگ متراژ و گرانقیمت وجود دارد و همزمان بازار اجاره با کمبود عرضه مواجه است. در این میان، در شهرهای جدید حومه تهران، خانه هایی با شرایط مناسب تر و قیمت پایین تر از شهر تهران وجود دارد اما مستأجران طالب سکونت در آنها نیستند، چراکه وقتی همه کارهای خانوار وابسته به شهر تهران باشد، سکونت در این شهرها به واسطه بعد مسافت تا تهران، صرفه زمانی و هزینه ای ندارد.

بر همین اساس است که در فرایند شهرک سازی، به جای تمرکز صرف بر احداث ساختمان مسکونی، باید روی ارتقای زیرساخت ها و زیست پذیر شدن شهر تمرکز شود تا شهر جدید از وضعیت خوابگاهی خارج شده و محلی برای زندگی و کار ساکنان باشد. نکته قابل تأمل در مورد شهرهای جدید موجود این است که غالباً حتی متولیان و مسئولان این شهرها، مقیم آن شهر نیستند و نگاه همین افراد به شهر جدید نیز نگاه خوابگاهی و سکونت موقت است.

نقشه راه شهرک سازی جدید

در کنار معدود شهرک سازی های موفق در ایران، نمونه های ناموفق زیادی از این حرکت شهرسازی در کشور وجود دارد. عضو هیات مدیره انجمن انبوه سازان تهران، معتقد است: کاستی ها و ناکارآمدی شهرهای جدید در ایران، ناشی از تصمیماتی است که دولت به نحوی و در شرایطی برای احداث یا توسعه شهر یا شهرک جدید می گیرد؛ اما جوانب امر و زیرساخت و روساخت های مورد نیاز آن را در همان ابتدا لحاظ نمی کند.

حسن محتشم با اشاره به تجربه طرح مسکن مهر، می گوید: در این پروژه بزرگ ملی، آنچه غالب بود، احداث مسکن و افزایش تیراژ ساخت بود و بعد از مدتی که بخشی از قراردادها اجرا شد، بحث و بررسی درباره رفع اشکالات و زیست پذیر کردن آنها در دستور کار قرار گرفت.

محتشم می افزاید: در شهرهای جدید ایران که عمدتاً در دهه ۷۰ پایه گذاری شدند مانند شهرهای مثل پردیس، اندیشه، پرند، صدرای شیراز و … از ابتدا نیاز بود که به طور دقیق یک شهرک مسکونی با همه ملزومات طراحی و احداث شود؛ اما در هیچکدام از این تجارب، از ابتدا و در حین احداث، کار درست و کارشناسی انجام نشد.

او با تأکید بر اینکه تأمین زیرساخت و روساخت شهرک ها نباید به رفع اشکال نهایی موکول شود، می گوید: در زمان احداث یک شهرک یا شهر جدید مسکونی، از فضای سبز گرفته تا فضای آموزشی، مذهبی، امنیتی، اداری و تجاری آن هم باید اجرا شود تا در زمان آغاز سکونت پذیری، ساکنان با یک محیط زنده و خودتأمین روبرو باشند نه اینکه یک شهر جدید برای سال ها فقط شامل تعداد واحد مسکونی باشد و به مرور این فضاها به آن اضافه شود.

عضو هیات مدیره انجمن انبوه‌سازان تهران، اظهار می کند: در ایران اینطور جا افتاده که یک کار را باید شروع کرد تا به مرور زمان تمام شود؛ اما این رفتار به خصوص در کارهای بزرگی نظیر شهرک سازی اصلاً جواب نمی دهد و نتیجه آن بدنام شدن شهرهای جدید و بی رغبتی مردم برای سکونت در آنها خواهد بود.

او با ابراز امیدواری نسبت به اینکه در احداث شهرهای جدید، از تجربیات موفق و ناموفق گذشته درس گرفته شود، می گوید: متأسفانه در برنامه ریزی ها و سیاستگذاری های حوزه شهرسازی، با فعالان این حوزه و حتی کارشناسان صاحب نظر این حوزه مشورتی انجام نمی شود؛ اما بعد از سال های متوالی آزمون وخطا، در بدنه کارشناسی و اجرایی وزارت راه و شهرسازی هم کارشناسان زیادی هستند که از درست و غلط کارها اطلاع دارند و حداقل انتظار می رود این افراد از آزموده های قبلی و ارتباطاتی که با متخصصان پیدا کرده اند برای جلوگیری از خطاهای گذشته استفاده کنند.

محتشم همچنین تعجیل در به پایان رساندن پروژه های دولتی را دیگر دلیل بی توجهی به زیرساخت و روساخت شهرهای جدید می داند و معتقد است: در شهرهایی که قرار است در آینده احداث شود، تغییر رویکرد دولت در این مورد ضروری است و پروژه باید با لحاظ کردن خیر عمومی و منفعت همگانی اجرا شود.