نابرابری در مرز هشدار

طبق آمار اخیر بانک مرکزی ضریب جینی به ۰٫۴۰۴ رسیده و نسبت دهک بالا به پایین ۱۵ برابر شده است. معمولا در اقتصادهایی که ضریب جینی بیش از ۰.۴ و نسبت دهک بالا به پایین بیش از ۲۰ برابر شود می‌گویند که در آستانه هشدار نابرابری درآمدی است.

در اقتصاد ایران متاسفانه عواملی دست در دست هم داده‌اند که اقتصاد ایران به مرز هشدار برسد و چنانچه سیاست‌های ساختاری و توزیعی فوری پیاده نشود شاهد شرایط بحرانی از حیث شکاف طبقاتی خواهیم بود. طبق آمار بانک مرکزی در سال ۹۵ تفاوت هزینه سالانه فرد ثروتمند متوسط ۱۱۵ میلیون تومان بیشتر از فرد در دهک پایین شده و این علامت هشدار نابرابری است. متاسفانه طی چند سال اخیر نظام بانکی کشور در خدمت طبقه مرفه و ثروتمند جامعه قرار داشته و ثروت طبقه مرفه ایرانی در ۵ سال اخیر دو برابر شده است. نظام بانکی با سودهای بیش از ۲۰-۳۰ درصد بدون ریسک کاملا در خدمت طبقه ثروتمند جامعه بوده است.

درحالی که ابزار قرض‌الحسنه بانک‌ها نیز از کار افتاده و به جای نیازمندان جامعه در خدمت کارمندان و مدیران بانک‌ها بوده و شنیده‌ها حکایت از انحراف قرض‌الحسنه به سمت وام‌های کلان با کارمزد اندک به کارمندان و مدیران بانکی بوده است.

ابزارهای دیگر تعدیل ثروت و نابرابری نظیر مالیات بر مجموع ثروت و درآمد و نیز مالیات بر سود سپرده و مالیات بر خانه‌های خالی نیز به دلیل فساد طبقه مرفه و نفوذ در ارکان قدرت و ضعف نهادهای قانون‌گذاری و اجرایی تصویب نشده و فساد عامل انحراف سیاست‌ها به سمت طبقه مرفه شده است، به طوری که طرح‌های تعدیل ثروت در مجلس یا دولت‌ها متوقف مانده و تصویب نشده و فساد نگذاشته کار به نفع طبقات فقیر و متوسط پیش برود.

طرح‌های دیگر همچون یارانه و مسکن مهر و… هم به دلیل کمبود منابع مالی دولت نتوانسته تکمیل یا افزایش یابد. بنابراین درحال حاضر شاهد افزایش خط فقر در جامعه هستیم.

خط فقر در استان‌ها به محدوده ۳ تا ۳٫۵ میلیون و در کلان‌شهرها در بازه ۴ تا ۴٫۵ میلیون تومان برای هر خانوار رسیده است.

تشدید رکود اقتصادی و عدم افزایش دستمزدها متناسب با افزایش خط فقر موجب شده فشار بی‌سابقه به طبقه متوسط و فقیر جامعه وارد شود و چنانچه اقدام عاجل صورت نگیرد در چند سال آینده شاهد ورود به مرز بحرانی از حیث نابرابری و شکاف طبقاتی خواهیم بود.

باید نظام در تصویب سیاست‌هایی به نفع طبقات فقیر و متوسط جامعه عزم جدی داشته باشد و با فساد که مانع تصویب اینگونه طرح‌هاست، مقابله کند.

متاسفانه منافع عده‌ای در نهادهای مختلف اجازه تصویب اینگونه طرح‌ها را نمی‌دهد و عزم جدی نظام برای مقابله با فساد لازم است. باید تعجیل شود تا از مرز هشدار و آستانه نابرابری وارد مرحله بحرانی نشویم، چراکه در مرحله بحرانی شرایط بسیار پیچیده خواهد شد.

منبع : کسب و کار نیوز