تمام فعالیت‌های انسان‌ها بر محیط زیست تاثیر می‌گذارد. بعضی از آن‌ها کمتر و بعضی بیشتر. بر اساس United Nations Environment Program (UNEP) ، بخش ساخت و ساز مسئول نزدیک به ۳۰ درصد از انتشار گازهای گلخانه‌ای است. فعالیت‌هایی از قبیل استخراج از معدن، فرآوری، حمل و نقل، فعالیت‌های صنعتی و ترکیب محصولات شیمیایی منجر به انتشار گاز‌هایی مانند:CO2, CH4, N2O, O3 ، هالو کربن و بخار آب می‌شود. وقتی این گاز‌ها داخل اتمسفر آزاد می‌شوند، بخشی از پرتوهای خورشید را جذب کرده و دوباره آن‌ها را بصورت تابش در اتمسفر آزاد و سیاره ما را گرم می‌کنند. دراثر افزایش انتشار گازهای گلخانه‌ای به صورت روزانه، این لایه از گاز‌ها ضخیم تر شده و باعث وارد شدن اشعه خورشید و ماندن آن در کره زمین می‌شود. در حال حاضر این لایه به قدری ضخیم شده است که بشر شاهد پیامد‌های شدیدی از قبیل بیابان زایی، ذوب شدن یخ‌ها، کمبود آب، تشدید طوفان‌ها و سیلاب‌ها است که باعث تغییر اکوسیستم‌ها و کاهش تنوع زیستی شده است. به عنوان یک مهندس معمار، یکی از بزرگترین نگرانی‌های ما باید کاهش میزان انتشار کربن به واسطه شناخت انرژی نهان در ساخت و سازها باشد. برای شروع، توانایی اندازه گیری و درجه بندی کیفیت می‌تواند به ما کمک کند.
اصطلاح انرژی نهان (Embodied Energy) یا کربن نهان، به مجموع اثرات تمامی گازهای گلخانه‌ای نسبت داده شده به یک ماده، در طول چرخه حیات آن ماده گفته می‌شود. این چرخه شامل قسمت‌های استخراج، تولید، ساخت، نگهداری و دفع است. به عنوان مثال، بتن تقویت شده یک ماده با انرژی نهان بسیار بالا است. در هنگام تولید سیمان، مقدار زیادی گاز CO2 در مرحله کشته سازی (calcination) آزاد می‌شود، درست زمانی که سنگ آهک به اکسید کلسیم تبدیل شده (به طور سریع) و سوخت های فسیلی در حال سوخته شدن در کوره ها هستند. اگر این موارد را به بهره‌برداری ماسه و سنگ و حمل و نقل آن برای استفاده از آهن در ساخت میلگرد تعمیم دهیم، می‌توان به میزان تاثیر هر تصمیم بر محیط زیست در یک پروژه پی برد. مواد ساختمانی دیگر مانند: سرامیک، آجر و پلاستیک به همین ترتیب نیاز به مقدار زیادی انرژی برای تولید دارند، زیرا مواد معدنی استفاده شده در آن‌ها دارای انرژی نهان بالا هستند و باید در فرآیندهای پر انرژی، استخراج و تصفیه شوند.
بسیار مهم است که این را به خاطر داشته باشید دو نوع انتشار کربن در ساخت و سازها وجود دارد: کربن نهان(انرژی نهان) و کربن عملیاتی Embodied Carbon and Operational Carbon))، مورد دوم یعنی کربن عملیاتی به تمامی کربن دی‌اکسید‌های ساطع شده در طول ساخت و ساز و نه تنها ماده استفاده شده در آن بلکه انرژی مصرفی استفاده شده برای مصارف گرمایشی، سرمایشی، مصرف برق و … گفته می‌شود.
درک میزان انرژی نهان یا کربن موجود در مصالح ساختمانی، برای ایجاد پروژه های سازگارتر با محیط زیست بسیار ضروری است. یک ماده پایدار در یک مکان ممکن است به دلیل در دسترس بودن آن در محلی نزدیک تر و شیوه حمل و نقل، داری بارمصرفی بیشتری باشد.
یک روش استاندارد برای تعیین میزان تاثیرات زیست محیطی ناشی از ساخت و سازها، از زمان شروع استخراج مواد تا زمان تولید محصول و عمر مفید و دفع آن، چرخه ارزیابی (Life Cycle Assessment) است. با استفاده از یک روش کمی، نتایج عددی به دست می آیند که تاثیرات را به صورت دسته بندی شده نشان داده و امکان مقایسه بین محصولات مشابه را فراهم می¬کند. به همین منظور، دانشگاه Bath در انگلستان لیستی را گردآوری کرده است که انرژی نهان متداول¬ ترین مواد در سراسر جهان را با یکدیگر مقایسه می کند.
ابزارها و تکنولوژی های دیگری نیز هستند که وعده ساده کردن فرآیندهای ساخت ساز را می¬دهند. به همراه شرکت Autodesk، رهبری انجمن کربن و همکاری سایر شرکت های ساختمانی و نرم افزاری، یک محصول Embedded Carbon in Construction Calculator (EC3) برای محاسبه کربن یا انرژی نهان در ساخت و سازها تولید شده است که برای تمامی کاربران بتا در دسترس است. هدف محصول ارائه شده این است که اطلاعات مورد نیاز در مورد کربن یا انرژی نهان هرعنصر از ساختمان برای تصمیم گیری آگاهانه¬، ترویج روش¬های هوشمند و آگاهی از راه¬ حل¬های موجود در اختیار کابران و حتی برای کسانی که تخصص کافی ندارند قرار بگیرد. مثل همیشه ، تصمیم گیری آگاهانه و خبر داشتن از گزینه های در دسترس برای ایجاد فرآیندهایی هوشمند و پایدارتر، بهترین راه است.
منبع:www.archdaily.com
